«دحوالارض» یا گسترده شدن زمین و ایجاد شبهه پیرامون آیات قرآن کریم

«دحوالارض» و ایجاد شبهه پیرامون آیات قرآن کریم

احمد شمّاع زاده

سوره ذاریات:

والارض بعد ذلک دحیها (30) اخرج منها ماءها و مرعیها (31) والجبال ارسیها (32) متعاعاً لکم و لانعامکم (33)

ترجمه: و (خداوند) زمین را از آن پس(پس از ایجاد شب و روز، موضوع آیه 29) گسترانید. از آن، آب و گیاهش را بیرون آورد و کوهها را برپاداشت. بهره ای مادی است برای شما و چهارپایانتان.

در قرآن کریم در آیه سی ام سوره ذاریات و آیه 6 سوره شمس با به کارگیری واژگانی از ریشه «دحو» و «طحو»، به «گسترش دادن» و «فراخ گردانیدن» زمین اشاره شده است. (مطابق آنچه که فرهنگهای عربی به فارسی برای این واژگان نوشته اند.) ولی متأسفانه برخی مخالفان قرآن از ناآگاهی دیگران بهره برداری کرده و بر علیه قرآن تبلیغ به راه انداخته اند که قرآن زمین را مسطح دانسته، و با این ادعای پوچ و بی‌اساس خود، آیات علمی قرآن را به متناقض دانش بودن، متهم کرده و میکنند. اینان از این دو دسته خارج نیستند. یا آگاهانه معاند قرآن اند، و یا در فهم این واژگان ناتوانند. زیرا گسترش دادن (Expansion) معنای مسطح (Flat) کردن را نمیدهد، وگرنه خداوند واژه‌ای از ریشه «سطح» را به کار میبرد.

مثالی برای فهم واژگانی مطلب:

هنگامی که شما به کسی بگویی سفره را بیانداز(یا باز کن یا پهن کن)، انداختن، بازکردن و پهن کردن سفره در نظر و فهم شما و کسی که دستور شما را میشنود، هیچ‌گاه به مفهوم انداختن چیزی در جایی یا مسطح کردن سفره نیست؛ بلکه منظور این است که سفره پیچیده است، باز و پهنش کن؛ و کسی که دستور شما را شنیده، از پهن کردن سفره مفهوم مسطح کردن آن را درک نمیکند؛ بلکه برای هر دو طرف مشخص است که منظور خارج کردن سفره از حالت پیچیدگی یا تاشدگی است تا قابل بهره برداری شود؛ زیرا سفره درهم پیچیده یا تاشده قابل بهره برداری نیست.

عین همین موضوع در مورد کلام خداوند نسبت به گسترانیدن زمین صادق است و پیمودن دیگر راهها عنادورزی با قرآن است.

دلیلش هم روشن است که چرا «دحو» و «طحو» معنای بازشدن و گسترده شدن را میدهند و نه مسطح کردن. زیرا اگر سیارگان پس از آفرینش، و در سیر تحولشان به واسطه چگالی بسیار بالایی که داشتند و درهم پیچیده بودند، باز نمیشدند و گسترش نمیافتند، شرایط مناسب را برای زیست موجودات جاندار نداشتند و در نهایت آماده پذیرش انسان نمیشدند. در آیات بالا، به این موضوع اشاره شده است که با گسترده شدن زمین، آب به وجود آمد و شرایط برای روییدن گیاه فراهم شد؛ کوهها ایجاد شدند تا با چشمه سارهایشان آبها را برای فصل تابستان ذخیره کنند، و بدین ترتیب انسان بتواند با بهره برداری از شرایط فراهم شده، بر روی کره زمین زندگی کند.

به همین دلیل خداوند به این‌گونه بازشدن سوگند یاد میکند و میفرماید: والارض و ما طحیها (سوگند به زمین و آنچه آن را گسترش داد! شمس: 6) زیرا موضوع گسترش کیهان و اجزاء آن، یعنی سردشدن و بازشدن و با بازشدن از شدت چگالی ستارگان و سیارگان کاسته شدن، یکی از مباحث مهم کیهانشناسی است؛ و خداوند با این آیه بسیار کوتاه، یکی از معجزات خود را بیان داشته و کیهانشناسان را در پیمودن راهشان راهنمایی کرده است که بروید و کاوش کنید که چه عاملی موجب بازشدن سیارگان از حالتی که در آن قرار داشته‌اند شده، که من به آن سوگند یاد کرده ام!!

در کتاب‌های شیعی به موضوع دحوالارض اشاره شده و جای بازشدن زمین را کعبه دانسته اند؛ و گفته شده از همانجا زمین دارای آب، و آماده پذیرش زندگان شده است که:

و من الماء کل شیء حیّ

بیست و نهم اردی‌بهشت نودوهفت - احمد شمّاع زاده