پنجره ای رو به خانه پدری سه شنبه 22 تیر

Mohsen Sazegara Tuesday 22 Tir 1395 July 12, 2016

نقدی دوباره بر «رؤیاهای رسولانه» عبدالعلی بازرگان

نقدی دوباره بر «رؤیاهای رسولانه»

عبدالعلی بازرگان

۱۷ خرداد ۱۳۹۵

پیرو گفتگو با آقای دکتر عبدالکریم سروش در برنامه تلویزیونی پرگار، رسانه «بی‌بی‌سی»، پیرامون نظریه ایشان «رؤیاهای رسولانه»، و نقد بعدی مکتوب این قلم (ده نکته در نقد نظریه «رویاهای رسولانه»)، نوشته‌ای تحت عنوان:«زهی مراتبخوابی که به ز بیداری است» مشتمل بر پاسخ استاد به جناب یوسفی اشکوری، برخی صاحب‌نظران و این قلم، در سایت «زیتون» منتشر و موجب مسرت از استقبال مسئولانه ایشان نسبت به نقد و نظر گردید.

بدیهی است هر نظریه‌ای در مصاف مخالفت‌هاست که نقاط ضعف و قوت آن آشکار می‌شود و صافی و صیقل می‌یابد. در جهت مقابل نیز، به باور بنده، مخالفت با اندیشه رایج، برحسب آنکه چگونه با آن برخورد شود، می‌تواند حاوی برکتی برای بالنده و بارور کردن باورهای برحق باشد و روح جستجوگری و تحقیق را از رِخوت و راحتِ تقلید به تحرک و پویایی وادارد. با عذر تصدیع مجدد، می‌کوشم برای تبیین بیشتر مطلب، پاسخ ایشان را در مواردی نقد مجدد نمایم.

تعارض با آسان و قابل فهم بودن قرآن

نظریه:”رؤیاهای رسولانه” بر این ادعا است که شارحان و مفسران قرآن در این ۱۴ قرن به راه خطا رفته‌اند و فهم قرآن محتاج خواب‌گزار می‌باشد. این امر آشکارا با تصریح نازل کننده کتاب بر مبین و آسان بودن این کتاب در تعارض است. صاحب نظریه در پاسخ به این ایراد، به اختلاف مفسرین در تأویل و تفسیر معانی آیات، محکم و متشابه، اختلاف نحله‌های معتزله و اشاعره در جبر و اختیار و امثالهم استناد کرده‌اند، که به‌جای خود درست است. اما سخن این قلم، “رسالت آشکار توحیدی” پیامبر بود، نه آسانی فهم رموز و غموض تفسیری و مسئله جبر و اختیار و صدها مسئله فقهی و فلسفی دیگر.

“آیات تنذیر و تبشیر” قرآن و ندای دعوت آن رسول را، هم امیّون بادیه‌نشین، بی‌هیچ خواب‌گزاری، فهم و اجابت کردند و هم اولواالالباب دانشمندی که گفتند: “پروردگارا، ما ندای آن منادی را که به ایمان ندا می‌داد شنیدیم، و ایمان آوردیم”. (آل‌عمران ۱۹۳). و چنین شد که از بطن و متن جامعه قبیله‌ای و به‌غایت عقب‌افتاده، چنان بیداری و بعثتی برآمد که جاهلیت قرون‌وسطای غرب را تا حدود چهار قرن به نور علم و ایمان روشن ساخت.

گرچه ایشان تصریح کرده‌اند که “خواب‌های ساده داریم و خواب‌های پیچیده”، اما ازآنجایی‌که کل قرآن را رؤیا و محتاج خواب‌گزاری می‌دانند، فهم آن را حواله به آینده نامعلومی داده‌اند. حال‌آنکه نازل کننده قرآن بارها بر آسان و قابل‌فهم بودن این کتاب و عربی مبین و غیر پیچیده بودن آن تصریح کرده (زمر ۲۸) و مخاطبین را هشدار داده که “مگر دلتان از اندیشه قفل است؟”(محمد ۲۴). ده‌ها بار تکرار: افلا تتفکرون، افلا تعقلون، افلا یتدبرون و توصیه به سیر در زمین برای مشاهده آیات خدا در طبیعت، به‌وضوح نشان می‌دهد قرآن عمدتاً با واقعیات و مشاهده و تجربه و کسب علم سروکار دارد تا عالم رؤیا که غیر ارادی است و تعبیر و تأویل آن دور از دسترس همگان است. تجربه نشان داده است که معضلات قرآن به تدریج با کشفیات روزافزون و رشد علمی بشر گشوده می‌گردد.

سخن ایشان در اختلاف علماء البته صادق است، اما پاسخ این تعارض ظاهری را می‌توان در توضیح خود قرآن بر سطوح سه‌گانه‌اش جست که در آیات مربوط به نزول قرآن در ماه رمضان آمده است (بقره ۱۸۵):

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَیٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ

این آیه، فهم قرآن را برحسب ذوق و ظرفیت ذهنی و تزکیه نفس مردم در سه سطح شمرده است:

۱- هدایتگر بودن برای توده‌های مردم، (هُدًی لِلنَّاسِ).

۲- هدایت‌های پیشرفته‌تر (بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَیٰ).

۳- شناخت و شخصیت قرآنی پیداکردن (الْفُرْقَانِ).

آن‌چنان‌که آمده است: “قرآن را عباراتی و اشاراتی و لطایفی و حقایقی است؛ اما عبارات برای عوام، اشارات برای خواص، لطایف برای اولیاء و حقایق برای انبیاء است”. امام علی نیز در وصف قرآن فرمود: “ظاهرش انیق (زیبا و شگفت‌آور) و باطنش عمیق است، نه عجایبش به انتها می‌رسد و نه غرایبش پایان می‌پذیرد و نه تاریکی‌ها جز به آن روشن می‌گردد”. (نهج‌البلاغه خطبه ۱۸).

جایگاه رسالت

سؤال دوم این قلم، “جایگاه رسالت «در تئوری “رویاهای رسولانه» بود. رسالت پیامبران، به ویژه رسالت پیامبر اسلام از موضوعات کلیدی قرآن است. رسول در زبان عربی نامه‌رسان است و پیامبران اصطلاحاً نامه پروردگار را به امت‌ها می‌رساندند. در برنامه رسالت، مردم “هدف”، و پیامبران “واسطه”اند. خدا رسولان را برای بشارت و انذار فرستاد تا مردم پس از پیامبران حجتی علیه خدا در گمراهی نداشته باشند (نساء ۱۶۵). این حقیقت از شدت وضوح نیازی به ارائه آمار آیات ندارد، اما در تئوری”رؤیای رسولانه”، از آنجایی که پیام الهی مبهم و نیازمند خواب‌گزار است و اصلاً مؤلف قرآن خود پیامبرمی‌باشد، عملاً رسالت منتفی یا کمرنگ شده است. این سخن صاحب نظریه “رؤیاهای رسولانه” است که:

“کافی است که ورق را برگردانیم و انسانی الهی را فاعل و خالق این اثر سترگ ببینیم که با همه “انسانیت”اش در قرآن نشسته است و هرچه می‌گوید و می‌بیند، تجربه‌ای از افق دید او و درخور ظرفیت خِرَد و خیال او، با فاعلیت تام و تمام اوست؛ آنگاه مسئله کلام الهی حل و منحل خواهد شد و کلام محمد (ص) به‌جای کلام خدا خواهد نشست… همه این‌ها مقتضای انسان بودن مؤلف آن دفتر فاخر است که احوال و اطواری متغیر دارد، و گاهی بر طارم اعلی می‌نشیند و گاه تا زیر پای خود نمی‌بیند”.

در این تئوری، با “حل و منحل شدن کلام الهی” و جایگزینی کلام محمد (ص)، اگر هم چیزی از رسالت باقی بماند، رسالتی است که خود پیامبر “در ظرفیت خِرَد و خیال” خود تصور کرده است! رسالتی بر مبنای “احوال و اطواری” متغیر که معلوم نیست تکلیف مردم چه می‌شود؟ چگونه می‌توان باور کرد پیامبری که به امانت و صداقت شهره بوده، خود نمی‌دانسته یا می‌دانسته و به مردم نگفته سخنانش رؤیاهای خود از عالم بالا، نه الزاماً کلام مستقیم الهی است؟ و شگفت اینکه احدی از یارانش نیز که در هوای قرآن تنفس می‌کردند و ضربان قلبشان با آن می‌زد و جان و مالشان را در راه حق می‌دادند، کوچک‌ترین تردیدی در اصالت”کلام‌الله”بودن کتاب نکردند! به قول مولوی:

گرچه قرآن از لب پیغمبر است / هر که گوید حق نگفت او کافر است (دفتر ۴-۲۱۲۳)

گفت پیغمـــبر که آواز خــــدا / می‌رسد در گوش من همچون صدا

مُهر در گوش شما بنـهاد حق/ تا به آوازِ خـــــــدا نارد سَبـــــــــَق

نک صریح آواز حق می‌آیدم/  همچــــــو صاف از دُرد می‌پالایدم (دفتر ۳- ۲۸۹۳)

به سخن صاحب تئوری: “مادامی که دست خداوند را در قرآن مستقیماً در کار ببینیم و محمد (ص) را در تجربه وحی، منفعل محض بشماریم و قرآن را محصول علم بیکران باری تعالی بدانیم، این معضلات هیچ‌گاه حل نخواهد شد”.

اما چه کسی پیامبر را منفعل محض شمرده است؟ کیست که نداند گیرنده و حامل وحی الهی شدن، مستلزم چه اوج و عروجی است و تا قابلیت و ظرفیتی نباشد فاعلیتی صورت نمی‌گیرد؟ اما “محصول علم بیکران الهی بودن” قرآن را، این قلم از قول خدا نقل می‌کند؛ آنگاه‌که فرشتگانش را به شهادت می‌گیرد که این آیات از منبع “علم” او نازل شده است: لَٰکِنِ اللَّهُ یَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ إِلَیْکَ ۖ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَالْمَلَائِکَهُ یَشْهَدُونَ ۚ وَکَفَیٰ بِاللَّهِ شَهِیدًا (نساء ۱۶۶).

سؤال اینجاست که اگر گیرنده وحی محتوای آن را جز با خواب‌گزار نمی‌فهمیده، چگونه “ابلاغ آشکار پیام”که به کرّات خدا به او فرمان داده، صورت گرفته است؟ پاسخ صاحب نظریه این است که: “افزون بر قرآن، کلمات پیامبر را هم در اختیار داشتند که به تصریح امام علی، در سهولت فهم از قرآن سبق می‌برد”.

دراین‌صورت اگر پیامبر از رؤیای خود راز گشایی کرده باشد، چه نیازی است به خواب‌گزار؟ و اگر نکرده، مشکل به قوت خود باقی است. در اطاعت و تبعیت از پیامبرمکرم و بهره بردن از کلمات گهربارش تردیدی نیست، اما در هیچ آیه قرآن فهم آیات را متوقف و موکول به شرح رسول نکرده و مسلمانان را مستقیماً به “ما انزل الله” ارجاع داده است.

اصلاً به‌تصریح قرآن، پیامبران مردم را به‌جای وابسته کردن به خود، به کتاب الهی ارجاع می‌دادند تا خودشان از طریق تعلیم و تدریس آن ربّانی شوند (آل عمران ۷۹). به‌راستی چگونه اعراب بادیه‌نشین، حداقل در قرون اولیه پیشرفت اسلام، توانستند بدون خواب‌گزار ندای آن منادی ایمان را بشنوند و دنیا را متحول سازند، ولی ما در هزاره سوم هنوز نیازمند خواب‌گزاریم!؟ خواب‌گزاری هم اگر برای تأویل رویاهای رسول پیدا شود، از کجا می‌توان به صدق تأویلش باور آورد؟ مگر آنکه از رسول بالاتر باشد!

صاحب نظریه از سخنان شیخ اشراق و دیگران در باب رؤیا، رؤیاهای ابراهیم و یوسف، معراج پیامبر، انواع خواب‌ها و اینکه خواب یک جزء از ۴۶ جزء نبوّت است، برای اثبات رؤیای رسولانه شاهد آورده‌اند، همه این شواهد در واقعیت داشتن رؤیا درست است، ولی دلیل رؤیا بودن قرآن نمی‌شود، کما آنکه تورات و انجیل هم رؤیا نبود. پیامبر مکرم اسلام البته رؤیاهای صادقه هم می‌دید، و قرآن نیز در دو مورد سربسته به آن اشاره کرده (اسراء ۶۰ و فتح ۲۷)، اما حساب قرآن را از این رؤیاها جدا کرده است.

قرآن و معجزات علمی

این قلم به شگفتی‌هایی که با پیشرفت علم از معضلات قرآن مکشوف گردیده، و به کشف اهل رقم و ریاضیات از نظم عددی حروف و کلمات این کتاب، که دلالت بر منشاء غیر بشری داشتن آن می‌کند، اشاره کرده بود. صاحب نظریه رؤیا را نیز بیان مکانیزم وحی و زاینده همان معجزه‌ها شمرده است. حال‌آنکه ازفرضیه”کلام محمد” دانستن قرآن و خالق قرآن دانستن آن رسول، که بشری همانند دیگران بود، نمی‌توان ذکر حقایقی که قرن‌ها بعد مکشوف گشته و وجود چنان نظمی را در قرآن انتظار داشت. اگر هم کلام محمد واجد خصوصیات کلام‌الله باشد، دراین‌صورت چرا باید نظرات علمی قرآن و ذکر وقایع تاریخی آن را، اظهارنظرهایی ابطال‌پذیر و برگرفته پیامبر از نظریات رایج زمانه خود بدانیم؟

ارجاع موضوعاتی همچون “هفت آسمان” و “شهاب و شیاطین” به عالم “رؤیای رسولانه”، هیچ گره‌ای از مشکل این تئوری را در غیاب خواب‌گزار نمی‌گشاید. اما مشاهدات علمی چند دهه اخیر از فعل‌وانفعالاتی که در طبقات جوّ زمین جریان دارد، به‌وضوح آنچه را، از درک و دید کلیه مفسرین، در فقدان چنان دانش و ابزاری پوشیده بود، آشکار کرده است. تحقیقات مستند و کاملاً علمی دانشمند اهل ترکیه “هارون یحیی” و پیش از آن، کتاب “هفت آسمان”نوشته قرآن پژوه هم‌وطن و فیزیولوژیست و متخصص اعصاب و روان، دکتر کریم رستگار، به‌وضوح این پدیده را که در قرآن به زبان قابل‌فهم معاصرین نزول شرح داده‌شده، به زبان علمی امروز نوشته و تصاویر واقعی آن را در دیویدی‌های مختلف نشان داده‌اند.

نتایج و دستاوردهای علوم دقیقه را که مبتنی بر مشاهدات و تجربه و آزمایش و آمار و عدد و رقم است، نمی‌توان همچون ذوقیات ادبی و رؤیا و روایت به‌راحتی نادیده گرفت؛ از کشف دانشمند مصری “عبدالرزاق نوفل” در کتاب” معجزات عددی در قرآن مجید” گرفته تا کتاب “سیر تحول قرآن” (نوشته مرحوم مهندس بازرگان) که به گفته شادروان شریعتی:

“… من کشف ایشان را درباره قرآن درست، بی مبالغه، شبیه کار گالیله درباره منظومه شمسی و نیوتن درباره جاذبه و پاستور درباره بیماری… می‌دانم. آنها کلید وحی طبیعی را به‌دست آوردند و ایشان کلید وحی الهی را… آنچه دستگیرم شد چنان خارق‌العاده بود که ناگهان احساس کردم که به قرآن یک ایمان علمی پیدا کردم. ایمان علمی، همچنان که به منظومه شمسی یا ترکیب آب یا حرکت بادها ایمان دارم. یعنی دیدم که “وحی” است! دیدم! … این حادثه‌ای است در علم مذهب. این تنها اثبات قرآن و وحی نمی‌کند، اثبات وجود خدا و غیب رامی‌کند، آن‌هم اثبات خدا نه با زبان عرفان و اخلاق و فلسفه و عقل، نه، با علم، آن‌هم علوم دقیق و آن‌هم دقیق‌ترینش ریاضی!”(گزیده از نامه دکتر شریعتی به این قلم).

صرف‌نظر از نویسندگان مسلمان، منصفان بسیاری از اهل کتاب، از جمله جراح فرانسوی دکتر”موریس بوکای” در کتاب “تورات، انجیل، قرآن و علم”، از این‌که در قرآن سخنانی در باره پدیده‌های طبیعی یافت می‌شود که تنها معارف علمی جدید اجازه درک معنی آنها را می‌دهد، شگفت‌زده شده و تاکید کرده است:

“من بدون هیچ‌گونه پیش‌داوری و با واقع‌بینی تام، بررسی وحی قرآنی را با جستجوی درجه‌ی سازگاری آن با داده‌های دانش نوین، آغاز کردم… در پایان برایم روشن شد که قرآن هیچ مطلبی که از نظر علمی جدید انتقادپذیر باشد، ندارد… می‌دانیم که برای اسلام دین و دانش مانند دو خواهر دوقلو به‌حساب می‌آیند. آموختن علم از آغاز جزء دستورات دینی بود، به‌کار گرفتن این دستور شکفتگی علمی معجزآسایی را در دوره‌ی بزرگ تمدن اسلامی به دنبال داشت و غرب از آن، پیش از “تجدید حیات علمی”اش تغذیه کرد”.

معانی مجازی واژه‌ها

کلمات بسیاری همچون تسبیح، عرش، جن، شیطان، ملک و امثالهم در قرآن آمده است که در نظریه “رؤیای رسولانه” به همان معنای ظاهری و صُوَر رؤیایی آن برگردانده شده است که برای فهم آن باید منتظر ظهور خواب‌گزاران شد، حال‌آنکه این کلمات مجازی را، به شیوه تفسیر قرآن با قرآن، می‌توان با ارجاع به موارد حقیقی آن فهم کرد؛ فرضاً اگر تمامی مشتقات کلمه جن (مثل جنین و جنون و جنان و…) دلالت بر نوعی پوشیدگی می‌کند، می‌توان به‌جای تصور “موصوفِ” معین، سراغ “وصفِ” پوشیدگی و جامعیت کلمه رفت.

اما سخن صاحب تئوری درباره”پستی‌وبلندی بلاغت قرآن درآیات و سُوَر مختلف” و دلیل گرفتنش بر بشری بودن کلام قرآن و تأثیر پذیرفتن آن از تفاوت حالات روحی جسمی پیامبر، به‌هیچ‌روی قانع‌کننده نیست. اگر قرآن فقط کتابی ادبی بود، شاید معیار بلاغت می‌توانست ملاک داوری باشد. اما چگونه می‌توان کتابی را از طبیعت و شریعت، جنگ و صلح، دنیا و آخرت و، احکام و اخلاق و صدها موضوع مختلف سخن می‌گوید، تنها با ملاک بلاغت مورد داوری قرارداد؟ این مقایسه به این می‌ماند که اعضاء و جوارح بدن را مورد مقایسه قرار داده و فرضاً مغز و قلب را با موی و ناخن مقایسه کنیم و حکم بر پستی‌وبلندی در حکمت سازنده‌اش بدهیم. خداوند هر جزء و سوره و آیه‌ای را به‌جای خود و به‌طور کامل برای منظوری معین نازل کرده است؟

متشابهات قرآنی

صاحب تئوری همه آیات معاد را رؤیایی دانسته‌اند که با کوتاه بودن دست ما از دامان خواب‌گزار، گره هیچ گزاره‌ای از آن گشوده نمی‌گردد، در عوض با ارجاع آن به طبقه‌بندی”متشابهات” قرآنی، زبان تشبیه ما را به فهم نسبی و دنیایی آن وعده وعیدها نزدیک و بیم و امیدی بیشتری ایجاد می‌کند، هرچند تأویل آن تا تحققشان در قیامت امکان‌پذیر نخواهد بود.

درست است که به گفته ایشان “رنگ و بوی فرهنگ عربی و قبائلی و تاریخ‌مندی آن، مثل توصیف بهشت به پسند اعراب حجاز”، به منظر و مشام تلاوت کننده قرآن می‌رسد، اما اگر قرآن در این عصر هم نازل‌شده بود، همان منظورها و مفاهیم را به پسند و به فراخور فرهنگ مردم این روزگار بیان می‌کرد و دراینصورت نیز همان سؤال برای مردم هزاره‌های بعد مطرح می‌شد! به‌راستی آیا برای یهودیان و مسیحیانی که کتابشان در سده‌های قبل از قرآن نازل‌شده هم این سؤال مطرح می‌شود، یا آنها به محتوای کتاب، مستقل از ظرف زمانی آن نگاه می‌کنند؟

دلیل دیگر صاحب تئوری بر اثبات “کلام بشر بودن” قرآن این فراز است:”چهره بشری خداوند در قرآن که گاه غصب می‌کند و انتقام می‌گیرد، و گاه خشود می‌شود و شفقت می‌ورزد”. اما در قرآن بارها تاکید شده که خداوند این حقایق را به زبان بشری”نازل” و بر لسان پیامبر جاری کرده است. هم چنانکه گفته‌اند: چون‌که با کودک سروکارت فتاد، پس زبان کودکی باید گشاد. بدیهی است کاربرد کلمات: غضب، انتقام، عذاب، رضایت و شفقت و امثالهم برای فهم مخاطبان آن است وگرنه خدای آفریننده میلیاردها کهکشان از آفریده‌های خود تأثیری نمی‌پذیرد. چرا معانی مجازی این کلمات را نادیده بگیریم و به‌ظاهر آن استناد کنیم؟ اصلاً آیا راه دیگری برای پیام فرستادن به یک موجود، به‌غیراز امکانات دریافت آن وجود دارد؟

استناد به پراکندگی ظاهری قرآن نیز قیاسی مع‌الفارق است؛ آری گفتار ما آدمیان محدود به میدان درک و دانش و دیدمان است، اما خدایی که خالق زمان و مکان و طبیعت و شریعت و مطلع از گذشته، حال و آینده است، در نظامی هماهنگ و مرتبط، این مجموعه را مطرح می‌سازد و از ما نیز انتظار دارد نگاهی فرازمانی فرامکانی داشته باشیم. بی‌نظمی ظاهری قرآن و تغییر ضمایر و زمان آیات برای ما که عادت کرده‌ایم اگرفرضا تاریخ یا جغرافیا… می‌خوانیم، فقط در جزئی از آن متمرکز شویم، غیرعادی است. اما اگر از اسارت این عادت آزاد شویم و در تلاوت و تدبر قرآن جامع‌نگر باشیم، همه آن پراکندگی‌های ظاهری را به گونه شگفت‌انگیزی باهم در ارتباط و پیوند می‌بینیم.

ناظری از بیرون بر ابلاغ وحی

صاحب تئوری با استناد به آیه ۱۶ سوره قیامه که به‌وضوح نشان می‌دهد گوینده کلام بیرون از ذهن و مسلط بر زبان پیامبر است، گفته‌اند:”… ناظری درونی/ بیرونی (خدا یا جبرئیل به زبان تئولوژیک) او را نهی می‌کند و می‌گوید بگذار تا رؤیا به انجام رسد، آنگاه آنها را بر مردم بخوان”. (لَا تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا بَیَانَهُ).

باید پرسید این ناظر بیرونی یا درونی “ما” (اول شخص جمع) کیست که از پیامبر می‌خواهد حتی زبانش را هم برای بیان آنچه به او وحی می‌شود حرکت ندهد؟ کیست که نزول و به هم پیوستن حروف و الفاظ را خود به عهده گرفته و به پیامبر فرمان می‌دهد هرگاه ما خواندیم، تو از خواندن ما تبعیت کن، بیان بعدی‌اش هم با ماست؟

همه حرف در مورد همین ناظر بیرونی یا درونی است، اگر چنین ناظری بر گفتار پیامبر وجود داشته، پس قرآن کلام مستقیم خدا و مصون از خطا و تاثیرات ابطال پذیر بشری است. سه آیه انتهایی سوره جن به‌وضوح نشان می‌دهد که خدا در ابلاغ کلامش به بندگان، رصدی بر پس‌وپیش (دریافت و انتقال) پیامبران قرار داده تا بداند دقیقاً آن را رسانده‌اند.

خداوند وحی را از مقوله “روح ” نامیده و به پیامبر فرموده: “ما این‌چنین روحی از امر خویش را بر تو وحی کردیم” (شورا ۵۲)، بار دیگر فرموده: “از تو درباره روح می‌پرسند، بگو روح (مقوله‌ای) از امر ربوبی است و به شما جز مختصری علم داده نشده است” (اسراء ۸۵). به راستی ما در چه عمقی از اقیانوس علم قرار گفته‌ایم که بتوانیم ماهیت وحی را با اطمینان به “رویاهای رسولانه” تعبیر نماییم؟

بر باور صاحب نظریه: “قدرت تبینی این نظریه و”پوشش دادن”اش به داده‌های قرآنی چندان است که آن را از فرضیات رقیب محتمل‌تر و موفق‌تر می‌نماید. همین فراگیری داده‌هاست که عین دلیل بر صحت یا تأیید فرضیه است….”. داوری در این باور البته باخداست، اما کسانی که با رؤیا شمرده شدن این کتاب، شاهد سلب اعتماد بسیاری مؤمنین از اصل و اساس دین می‌باشند، داوری دیگری در میزان توانایی و توفیق این تئوری در حل معضلات وحی دارند.

عبدالعلی بازرگان

۱۶ خرداد ۱۳۹۵- ۵ ژوئن ۲۰۱۶

Upozit 144 - July 9 - آپوزیت ۱۴۴

اعتراف به همکاری دولت و قوه قضائیه برای انتصاب مدیران دزد

طعمِ عباس کیارستمی

طعمِ عباس کیارستمی

 سیدعطاءالله مهاجرانی 

این تعبیر یا تصویر را از حاج آخوند روحانی روستای مهاجران به خاطر دارم. می گفت: هر انسانی طعمی دارد و رنگی و بویی و آوایی و معنایی…کسانی که در خیل بیشمارانی اند که وقتی از جهان می گذرند، می گذرند و ردّی از آنان بر جای نمی ماند، آنانی اند که نه طعمی داشته اند و نه رنگ و بویی و نه آوایی و نه معنایی
مرگ مثل یک خط برنده و قاطع ، زندگی را متوقف می کند و ما می توانیم خاطرات خود را مرور کنیم. عباس کیارستمی یکی از انسان های نادری بود که طعم خویش را به یک ملت و ایران و جهان چشاند. مثل طعم گیلاس.
هنوز هم بر این باورم ترانه ای که به نام زندگی در طعم گیلاسِ کیارستمی سروده شده است، تنها رقیبش در ادبیات جهان فصلی از آخرین رمان کوتاه گارسیا مرکز، خاطرهٔ دلبرکان غمگین من است…همان فصل درخشنده ای که پیرمرد در میدان شهر دوچرخه سواری می کند و شهری را از شوق و شور و شادی اتش می زند!
در طعم گیلاس گفتگوی متفاوتی وجود دارد- یادش به خیر، کیارستمی می گفت ما در کشورمان گفت داریم اما گو نداریم! – آقای باقری کارگر کارگاه تاکسیدرمی موزه حیات وحش، برای آقای بدیعی که می خواهد خودش را بکشد؛ از زندگی می گوید. او با سادگی تمام یک نمایشگاه نقاشی از شور زندگی بر پا می کند. دیگر بهتر ازین نمی شد در برابر مرگ از زندگی سخن گفت:
« ناراحتی همه جور کشیده بودم، آخرش اونقدر ناراحت شده بودم که گفتم خودمو راحت کنم از این ناراحتی بابا چه خبره! صبح بود، تاریکی بود، پاشدم طناب برداشتم، انداختم پشت ماشین. برم قال قضیه را بکَنَم. برم خود کشی بکنیم!- در این گفتگو تنها موردی که فعل جمع به کار می رود همین است. یادمان است که بدیعی هم می خواهد خودش را بکُشد.- رفتم آقا نزدیک خونه ما توتستان بود. طناب انداختم گیر نکرد…رفتم بالا طنابُ گیر دادم. یه چیز نرمی به دستم خورد. توت بود…آفتاب از بالای کوه زده بود. چه آفتابی! چه سبزه زاری! صدای بچه ها بود. گفتن درختُ تکان بده. دادم توت می خوردن. منم خوردم. آمدم خونه به زنم هم توت دادم. آقا یه توت منو نجات داد!…
تو دَم صبح طلوع آفتابُ نمی خوای ببینی؟ سرخ و زرد آفتابُ؟ موقع غروب دیگه نمی خوای ببینی؟ نمی خوای این ستاره ها را ببینی؟ شب مهتاب اون وقت قرص کامل ماه، دیگه نمی خوای ببینی؟ آب چشمهٔ خنک نمی خوای بخوری؟ دست و صورتِتُ با اون چشمه بشوری؟از مزهٔ گیلاس می خوای بگذری؟ نگذر! من می گم رفیقتم نگذر!»
آن وقت صدای شجریان است که غزل سعدی را می خواند: تو ساعتی ننشستی که آتشی بنشانی!…
هیچکس زندگی را برای کسی که می خواهد خودکشی کند و دنبال کسی می گردد که چهارتا بیل خاک بر جسدش بریزد، اینگونه با شکوه نسروده است! به همین دلیل انگار زندگی در درون آقای بدیعی می جوشد. او که سرد و صامت بود و مثل سنگ حرف نمی زد. ناگاه می دود به سراغ باقری می رود. اوست که در میان جمعیت که آرام می روند دارد می دود. اوست که نفس نفس زنان به باقری می گوید: قبل از اینکه خاک بریزی دو تا سنگ به من بزن. شانه ام را تکان بده!
این نگاه و سادگی در ژرفا و مشاهده غریب انسان و جهان، این شکیبایی نفس گیر تنها از کیا رستمی بر می آمد… روزی سیف الله داد گفت: آقای کیا رستمی می خواهند شما را ببینند؟ کی فرصت داری؟ گفتم: هروقت ایشان فرصت دارند! آمدند با مجموعه ای از عکسای سیاه و سپید. بازی نور و تک درخت ها در صحرایی یا دامنه کوهی یا کنار جاده ای… « برای این عکس ده ساعت منتظر بودم! می بایست آفتاب درست از همان زاویه ای به درخت بتابد که منتظرش بودم». آن وقت تو می دیدی که انگار آفتاب از درون شاخسار درخت طلوع کرده است.
شاید بهتر از دیگران مارتین اسکورسیزی، کیارستمی را در یک واژه تعریف کرده است: مشاهده گر! او مشاهده گر آفرینشگر بود. می توانست از زاویه هایی پنهان و گاه به کلی غیر متعارف و معکوس بنگرد. فیلم شیرین را ببینید! فیلمی که بازیگر ندارد، تماشگر دارد. دوربین برگشته است رو به تماشاگران! شگفتی دوم: تماشگرانی که کلمه ای سخن نمی گویند. با آرامش و اندوه و اشک و نگاه و گاه تبسم و نگرانی و دلشوره سخن می گویند. این از همان میناگری هایی ست که کار اوست!
گرچه عینک دودی اش، رابطه ظاهری و صوری را دشوار می کرد و تنها گاه برقی خاکستری از پس شیشهِ دودی عینک می درخشید. اما اگر با دنیای او آشنا بودی همان برق و همان تبسم فیلسوفانه و یا منطقی راه را به سویت باز می کرد. غروبی برایم یک تابلو عکس آورد. یک مزرعه گندم در زیر بارش باران گستردهٔ آبشار نور آفتاب! انگار گندما هم به آسمان می تابیدند و خورشید را با نور زرد طلایی شان روشن می کردند…
او به همه ما به ویژه سینماگران و هنرمندان یاد داد. می توان به گونهِ دیگری هم دید. به گونه دیگری هم زندگی کرد. در برابر دشواری ها و حتا دشنام ها شکیبا بود، اما مدام ارتفاع گرفت و بعد در نفطه ای ایستاد که دیگر سنگی که پرتاب می شود. به او نمی رسد، نخواهد رسید! او فیلمساز یک دوران موقت نبود،‌فیلمساز همیشگی بود. روزی در دانشگاه سیراکیوز آمریکا کوتاه و با تبسمی در پاسخ یک فیلمساز معروف فیلم های جنگی گفته بود: خانه دوست کجاست، مانده است. اما فیلم های جنگی نمی مانند!
عباس کیارستمی به سینمای ما و هنر ما، به کشور و ملت ما طعمی دیگر بخشید. رنگی دیگر و نوايي و آوایی دیگر… بدون او ما چیزی کم داریم. نگاهی دیگر! نگاهی که از تار و پود رنج و اندیشه بافته می شد. خودش می گفت: من رنجخوارم! این رنج در درون او می شکفت، به برگ و بار می نشست، می شد: خانه دوست کجاست؟ طعم گیلاس، کپی برابر اصل، شیرین… او از محدودیت، پنجره ای برای پرواز ساخت…
نمی دانم این سخن در کشور ما خریداری دارد یا نه! اما در مدرسه های سینمایی و دانشکده های هنر می بایست به نام او و برای او در باره ی او یک کرسی ایجاد کرد و به نسل های نو طعم عباس کیارستمی را آموخت. همه ی کارهای او را نشان داد. در باره ی سکوت و نور و حرکت و واژگان و معنا در سینمای او سخن گفت… گرچه اطمینان دارم که جهان هنر و سینما قدر او را می شناسد. او با سرفرازی و شکوه در کنار کوروساوای ژاپنی و ساتیا جیت رای هندی به عنوان فیلمساز صاحب سبک و اندیشه و البته اندوه ایستاده است. او طعم و رنگ و بو و آوای اندیشه و اندوه و نحوهٔ نگاهِ خود را ماندگار کرده است. مرگ عباس کیارستمی حضور او را پر رنگ تر خواهد کرد…

Mohsen Sazegara Saturday 19 Tir 1395 July 09, 2016

Mohsen Sazegara Saturday 19 Tir 1395 July 09, 2016

همجنسگرایی! هنجار یا ناهنجاری اجتماعی؟

همجنسگرایی!

هنجار یا ناهنجاری اجتماعی؟

سنت خداوندگار بر این قرارگرفته است که تمام اجزاء کیهان دوگانه باشند و هریک از این دوگانگان گرایش به جنس مخالف خود داشته باشد(چنانکه فرمود: خلق الازواج کلها). دلیل آن هم روشن است؛ زیرا در غیر این صورت تکثیر و تداوم  در کیهان و اجزاء آن صورت نمیگرفت و آفرینش بی انگیزه و بی هوده مینمود.

این سنت در تمام ارکان کیهان جاری و ساری است: در جهان شیمی(برهمکنشها). در جهان ژنتیک(کروموزومها- اسپرم و اوول و...). در هواشناسی(بار مثب و منفی میان ابرها). در جهان فیزیک ذرات(میان ذره ها). در فیزیک(میان قطبهای مگنتیک و...) در کیهانشناسی(نیروی گرانش چنانکه در زیر خواهد آمد). در گیاهشناسی میان تمام گیاهان. در جانورشناسی میان تمام جانوران... و دست آخر در جهان جنیان و آدمیان.

یک نمونه بنیادی: تبادلات بین ذرات که دارای بار الکتریکی هستند نیروی الکترومگنتیک نامیده میشود. این نیرو شامل ذرات بدون بار الکتریکی همچون گراویتون نمیشود. میدانیم که دو نوع بار الکتریکی وجود دارد. یکی مثبت و دیگری منفی. نیروی بین دو بار مثبت یا دو بار منفی دافع بوده در حالی که نیروی بین یک بار مثبت و یک بار منفی جاذب میباشد... در مقیاس اتمها و ملکولها نیروی الکترومگنتیک حاکم است. یعنی جاذبه الکترومگنتیک بین الکترونها با بار منفی و پروتونها با بار مثبت در هسته اتم موجب میشود که الکترونها به دور هسته اتم در حال گردش باشند. این پدیده عیناً شبیه نیروی جاذبه است که زمین را به دور خورشید به چرخش درمی آورد.(ماده انرژی و جهان هستی- ص: 260)

این روند در نهاد همه آفریدگان نهادینه شده و به منظور تکامل اجزاء کیهان، همه آفریدگان جبراً از طبیعت و نهاد خود پیروی میکنند و بدین ترتیب روند آفرینش رو به تکامل میرود. در این میان دو نوع هوشمند یعنی جن و انس چون دارای اختیار هستند خود بایستی با توجه به آموزشها، تجربه ها و فرهنگهایشان از فطرت خویش پیروی کنند، زیرا به مانند دیگر آفریدگان، قوای جاذبه و دافعه در نهاد آنان نهادینه شده است؛ در غیر این صورت بر خلاف سنت و قانون آفرینش عمل کرده، در نتیجه در آغاز در جامعه خویش، و سپس در مسیر تکامل آفرینش، ناهماهنگی و ناهنجاری ایجاد خواهند کرد.  

حال این پرسش پیش میآید که اگر کسی یا کسانی خواستند برخلاف آفرینش خود عمل کنند با آنها چه باید کرد؟ برخی همچون انگلیسیها (اولین کشور قانونی کردن این ناهماهنگی اجتماعی) میگویند آنان انسانند و چون انسان آزاد است  و نمیتوان او را اجبار به کاری خلاف اراده اش کرد، پس جلوگیر آنها نمیشویم و کارشان را قانونی کرده ایم تا کسی متعرض آنان نشود. در این مرحل میپرسیم:

-         آیا پشتیبانی از یک ناهنچاری در مقیاس کوچک موجب گسترش آن نمیشود؟

-         اگر آنان در پی گسترش رفتار خود باشند چه باید کرد؟

-         اگر این پدیده گسترش یابد و موجب ایجاد یک جامعه نابهنجار شود، آیا ناهنجاری پدید آمده در نهایت موجب نابودی آن جامعه نخواهد شد؟ (همانند قوم لوط که نمیتوان گفت همگی مریض بوده اند.)

-         و آیا درست است که جامعه خود را به نابودی کشانیم؟

برخی دیگر میگویند آنان مریض هستند و نباید با مریض رفتاری خشن و ناخوشایند داشت. درست است و نباید با افراد آنان رفتاری خشن داشت ولی:

بیماری ایدز نیز یک بیماری و ناهنجاری در روند زندگی است. اگر این بیماری واگیردار در جامعه وجود داشته باشد، آیا باید بر شیوع آن افزود یا بایستی از سرایت آن به دیگران جلوگیرشد و شرایط را برای درمان بیماران فراهم ساخت؟

تفاوت میان این دو بیماری مهلک و بنیان برافکن در این است که ایدز خطرش آشکار و خودش آشکار نیست؛ در نتیجه به سرعت جامعه را به نابودی میکشاند ولی همجنسگرایی خودش آشکار و خطرش آشکار نیست درنتیجه به کندی جامعه را به نابودی میکشاند!  نکته ای مهم:

یکی از عوامل شیوع ایدز نزدیکیهای جنسی نابهنجار از جمله همجنسگرایی است.

بنابراین هماگونه که برای مبتلایان به ایدز به دنبال راهکارهای درمانی میگردیم، باید برای مبتلایان به همجنسگرایی نیز چاره اندیشی کنیم. آیا کشورهایی که آزادی جنسی را به هر شکلش مباح میدانند، به آینده نسلهای خود فکر کرده اند؟

چنین به نظر میرسد که واضعان چنین قانونهایی یا خود همجنسگرایند یا متمایل به آنند و یا در میان خویشان و آشنایان خود همجنسگرا دارند؛ وگرنه عقل سلیم و انصاف به ما اجازه نمیدهد نسلهای آینده کشور خود را به نابودی کشانیم و یا دستکم کاری کنیم تا با مشکلات اجتماعی فراوانی در آینده روبرو شوند.

 1391- احمد شمّاع زاده

پدیده ای بسیار عجیب و نادر!!

دیروز در فیسبوک گزارشی را دیدم که بیش از 24 ساعت است فکر و ذهن مرا به خود مشغول کرده است. چند بار تصمیم گرفتم بر روی این واقعه تمرکز و در همین مقاله پیرامونش بحث، و آن را ثبت کنم و یا رهایش کنم؟ در نهایت تصمیم گرفتم ثبتش کنم، شاید دستکم برای تکمیل تاریخ همجنسگرایی مفید باشد؛ از آن نظر که پدیده ای کمیاب است و شاید دیگر تکرار نشود.

کمیاب نه از این نظر که یک طلبه همجنسگرا باشد که در طول زندگی بسیار شنیده و خوانده ایم از جمله قضیه امید نجف آبادی مجتهد و مدرّس حوزه علمیه قم که در سالهای اولیه انقلاب اعدامش کردند. ولی ویژگی این طلبه آن است که:

-         کار خود را علنی کرده!

-         چون علنی کرده و نتوانسته در ایران دوام بیاورد، تصمیم گرفته از کشور خارج شود و فعلاً در استانبول اقامت داشته باشد تا ویزای کانادایش آماده شود و به آن کشور که همجنسگرایی در آن قانونی است مهاجرت کند.

-         از مصاحبه با گزارشگر بی بی سی نه تنها امتناع نکرده، بلکه استقبال کرده و تمام جزئیات مریضی(این عنوان از من است.) همجنسگرایی خود را در میان میگذارد و از همه بالاتر اینکه خود را یک طلبه متدیّن و عامل به شرع و متصلّب دینی نشان میدهد و اولین ملاقات را در مسجدی در استانبول مقرر میدارد که پس از نماز و خلوت شدن مسجد، با لباس طلبگی به مصاحبه میپردازد. و حتا در شهر با همان لباس عکس میگیرد و تسبیح میگرداند و ذکر میگوید.

-         کاری که هیچ لزومی نداشت از آن فیلمبرداری شود فیلمبرداری میشود. یعنی هنگامی که میخواهند به یک کلوپ همجنسگرایی بروند، او خود را همچون خانمهایی که میخواهند به یک پارتی بروند آماده میسازد. یعنی حتا از نشان دادن پنکیک برای آرایش صورت! و ریمل کشیدن مژگان ابائی ندارد!!

-         در کلوپ با یک زوج همجنسگرا چهارنفری گفت و گو میکنند و جالب اینجاست که گی ایرانی میگوید: خدا را شکر ما چنین و چنان مشکلاتی داشتیم، ولی اکنون  کسی هست که خطبه عقد هم برایمان بخواند!!!!!

آری عجایب این مصاحبه آن نیست که وی یک همجنسگراست، عجایب آن این آشکارسازیهاست. مسلّم است که وی مریض است؛ ولی همان گونه که در مقاله یاداور شدم مریض باید مداوا شود؛ بویژه اگر کسی خود را دیندار نشان میدهد. چنین کسی باید:

-         از آغاز در این راه گام نمینهاد و شغل طلبگی را انتخاب نمیکرد؛ و اگر اجبار خانوادگی در کار بوده، بایستی با خانواده خود در میان میگذاشت و قبول نمیکرد.

-         اگر مرحله اول را نتوانسته اجرایی کند پس باید در مرحله دوم خود را به خداوند واگذار میکرد و با خداوند عهدوپیمانی میبست تا او را کمک کند. این موضوع از ترک اعتیاد به مواد مخدّر که بالاتر و سختتر نیست!

-         مرحله دوم را هم اگر نتوانسته اجرائی کند، دستکم میتوانست از این لباس خارج شود و مهاجرت کند.

-         حال که با همین لباس مهاجرت کرده و میخواهد به کشوری که همجنسگرایی قانونی است برود، چرا خود را در معرض رسانه ها گذاشته و کار خود را رسانه ای کرده است؟!!

-         حال که خود و مریضی اش را رسانه ای کرده چه لزومی داشت به کلوپ برود و پیش از رفتن به کلوپ آرایش کردن خود را نشان دهد؟!!

واقعاً که در چه دنیای عجیب و غریبی زندگی میکنیم. در احوال و اوضاعی که برای آخرالزّمان در احادیث و روایات نقل شده، به ذهن هیچ بنی بشری تا کنون خطور نکرده که چنین موردی هم ممکن است یافت شود!!!

هفدهم تیرماه نودوپنج- احمد شمّاع زاده

دوست فیسبوکی عزیزی که این نوشته را خوانده بود، نظری داد که بحث زیر شکل گرفت:

محمود نجارصادقی

همجنسگرايى يك نوع مريضى نيست ٢- كشيش ها و اخوندا نيز مانند هر انسان ديگرى مى توانند اينگونه باشند.

Ahmad Shammazadeh  

همان گونه که در مقاله نوشته ام. گاهی مریضی است مانند این شخص که ژنتیکی این گونه بوده و از کودکی این موضوع را حس کرده است؛ مانند آنهایی که ژنتیکی کالی یا کولا یا فلج به دنیا میآیند ولی همواره ژنتیکی نیست. مثلاً قوم لوط را نمیتوان گفت که همه شان ژنتیکی لواطگر شده اند. بلکه دلایل اجتماعی دارد.

بله برخی طلبه ها و کشیشها که در جوانی در تنگنا قرارداشته اند، همجنسگرا شده اند ولی برخی از کشیشان چون ژنتیکی تمایل به جنس مخالف نداشته اند کشیش شده اند و سپس همجنسگرا شده اند.

محمود نجارصادقی

موضوع قوم لوط كه افسانه است ولى علم پزشكى ميگه همه اين موارد ژنتيكى و در نتيجه بر هم خوردن تعادل هورمونى هست.

محمود نجارصادقی

گرايش به همجنس نتيجه افزايش و كاهش هورمون هست و كسى در اين ميان مقصر نيست .

Ahmad Shammazadeh  

یک-  قوم لوط افسانه نیست و حتا فیلمهای سینمایی بلندی مانند سودوم و گومورا توسط هالیوود، و فیلمهای مستندی بر اساس نقل عهد عتیق ساخته شده است. از سوی دیگر تمام قصص قرآن حقیقی است و نه افسانه.

دو- وقتی چیزی در ارگانیسم بدن عادی و همگانی نبود، به گونه ای مریضی است. از سوی دیگر بسیاری از امراض نتیجه پرکاری و یا کمکاری غده های درون ریز و هورمون ساز هستند.که یکی از آنها به قول شما میشود همجنسگرایی. پس مرض و بیماری است. ما هم نگفتیم کسی مقصّر است، گفتیم همگانی کردن آن اشکال دارد.

بیمار باید مداوا شود و نه اینکه جار بزند که من بیمارم... و اگر نمیخواهد مداوا شود باز هم لزومی ندارد که جار بزند که من بیمارم... سرافراز باشید...

**********

اینهم یک تجربه عینی از یادداشتهای سال نودوچهار:

در ایستگاه مترو، توی قطار نشسته بودم تا قطار حرکت کند. دو جوان که با هم صحبت میکردند وارد شدند و آمدند درست رو به روی من نشستند. کم کم متوجه شدم یکی فاعل است و دیگری مفعول. شخص فاعل سرش را تراشیده بود، آن گونه که مد روز است، لباسهای نسبتاً عجق وجقی هم پوشیده بود. ولی دومی موهایش بلند و شانه کرده بود که چون صورتش ظریف بود کمی هم شبیه زنها شده بود... اولی در حالی که گویی دوست دخترش را نوازش میکند و در حالی که خوش و بش میکردند دست بر دوش دومی گذاشته بود، گاهی هم بوسی بر شقیقه اش میکاشت... چندشم آمد و نتوانستم تحمل کنم... جایم را عوض کردم. (آنجا یک کشور اروپایی بود. (اگر انسان سالم باشد و فطرتش با دگرگونی زمان دگرگون نشده باشد، مسلم است که از این گونه رفتارها چندشش میشود... این را نوشتم تا به مطلب زیر بپردازم:

قیاسی ناجور و دردسرساز

مقایسه آزادی بردگان لینکلن و رفع منع ثبت ازدواج همجنسگرایان اوباما

آقای بهرام رادان مطلبی را پیرامون قانونی شدن ازدواج همجنسگرایان در تمام خاک آمریکا، از روی حسی که داشت، در صفحه تویترش نوشت و به هنگام نوشتن شاید متوجه حساسیت موضوع و سنن حاکم بر جامعه ایران نبود و دقیقاً نمیدانست که چه مینویسد، چه تأثیرهایی بر جامعه میگذار، و با چه واکنشهایی از سوی مردم رو به رو میشود. او حرف دلش را زد؛ و پس از آنکه به او یورش بردند، از سخن خود عقب نشینی سیاسی- اجتماعی کرد. البته کار خوبی کرد که اینجا را عاقلانه عمل کرد و لجبازی نکرد و آبروی خود را بازخرید.

تا اینجای موضوع از نظر احساسی تمام! ولی از نظر عقلی ببینیم سخن آقای رادان که ممکن است سخن بسیاری از جوانان کشور و یا دستکم همجنسگرایان باشد آیا توجیهی عقلانی هم دارد و از نظر عقلی درست است، یا تنها یک سخن احساسی بوده و عقل و خرد بر آن حکم نمیرانده است. زمانی برده داری بر جامعه آمریکا حاکم بود، همانند زمانی که بر جامعه مسلمانان به هنگام ظهور اسلام حاکم بود. در هر دو جامعه بسیاری از اقشار مردم کار و کاسبی شان از راه برده داری و یا شغلهای وابسته به آن بود.

اگر رسول اکرم(ص) از همان آغاز برده داری را حرام میکرد بر مشکلات خود میافزود و ممکن بود سخنش به بار نمینشست و پیروی نمییافت؛ پس برای بی اثر کردن این رسم ناجوانمردانه، به هر بهانه ای میگفت اگر میخواهید خداوند از شما در فلان مسأله راضی باشد و یا شما را ببخشد یک برده آزاد کنید. با این سیاست و کیاست، هم همگان میدانستند که برده داری در نظر خداوند کاری ناشایست است و هم برده ای آزاد میشد و هم خرده خرده بساط برده داری برچیده شد؛ یعنی یک رسمی که ریشه در اعماق جامعه داشت، بدون خشونت از میان برداشته شد!

بنابراین از آن جهت الغای رسم برده داری در جامعه آمریکا اهمیت بسیاری دارد و آبراهام لینکلن نیز جان خود را بر سر آن نهاد که اکثریت مردم مخالف لغو آن بودند. آنهم در جامعه ای که رأی اکثریت مهم بود.

هرچند همجنسگرایی در جامعه مادی محور آمریکا رو به فزونی است، ولی اکثریت مردم آمریکا با این عمل ضدفطری مخالفند و آن گونه نیست که همه میخواستند و دولت مانع بود. بلکه برعکس؛ اگر همجنسگرایان و طرفدارانشان رفع منع ثبت ازدواج آنان را جشن گرفتند و رئیس جمهور اوباما هم آن را بزرگ و مهم عنوان کرد، ولی باید در نظر گرفت که این موضوع به آن دلیل بزرگ و مهم شد که اکثریت مردم آمریکا با آن مخالف بوده و هستند و اگر مخالف نبودند خیلی پیشتر قانونی شده بود و این تنها مردم و فشار افکار همگانی بود که مانع تصویب آن میشد و حکومت مجبور شد طی چندین سال ایالت به ایالت مجوز بدهد تا زمینه را برای چنین روزی فراهم کند.

پس این دو رویداد تاریخی و امروزین آمریکا به هیچ روی قابل قیاس با یکدیگر نیستند؛ بویژه آنکه لغو برده داری موضوعی اقتصادی- اجتماعی بود که همه مردم کشور به گونه ای با آن درگیر بودند؛ ولی ثبت ازدواج اینان موضوعی اجتماعی و تنها محدود به یک قشر ویژه و ناهمگون با دیگر اقشار جامعه است!! بنابراین هیچگونه شباهتی با یکدیگر ندارند؛ بویژه از نظر اهمیت اجتماعی آنها.

آزادی بردگان کجا و رفع مانع از ثبت ازدواج یک قشر ناهمگون کجا؟!!!

نتیجه گیری: کسانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، باید مراقب نوشته های خود باشند و هرچه را که به یکباره به ذهنشان میرسید ننویسند تا از کرده خود پشیمان نشوند؛ بلکه آنچه که در ذهن دارند سبک سنگین کنند، جوانب کار را در نظر آوردند و بعد بنویسند؛ زیرا در شبکه های اجتماعی  راه بازگشتی وجود ندارد و نمیتوانی نوشته خود را محو کنی!!

تیرماه نودوچهار