معجزه دیگری از قرآن:
انتظار به سر رسید!
آری! کروموزومهای درشت، زندگی را به
زمین آورده اند!
احمد شمّاع زاده
روشنگری:
طی ده سالی که گذشت، این مقاله دارای عنوان آيا کروموزومهای درشت، زندگي را به زمين آوردهاند؟ بود. در طول این ده سان و بویژه در سال 2014 منتظر اطلاعات تازه و مؤید نظر، از راه دستاوردهای کاوشگر روزتّا بودم؛ ولی خبری نبود تا چند روز پیش. در نتیجه بخش پیشین مقاله را با عنوان بخش اول و بخش تازه مقاله را با عنوان بخش دوم در زیر میخوانید.
نظر به اینکه هر دو بخش مصّور است ولی تصویرها در این صفحه ناپیداست و جایگزین کردن یک به یک آنها وقتگیر است، در صورتی که خوانندگان بخواهند مقاله را مصور ببینند، لینک زیر را باز کنند و بخوانند:
نظر به اینکه هر دو بخش مصّور است ولی تصویرها در این صفحه ناپیداست و جایگزین کردن یک به یک آنها وقتگیر است، در صورتی که خوانندگان بخواهند مقاله را مصور ببینند، لینک زیر را باز کنند و بخوانند:
/https://www.academia.edu/7503918
بخش اول:
خلقكم من نفس واحدهثمجعل منها زوجها و انزل لكم منالانعام ثمانيهازواج يخلقكم في بطون امهاتكمخلقاًمن بعدخلق في ظلماتثلاث ذلكمالله ربكم لهالملك لاالهالّا هو فانّيتصرفون(زمر:6)
ترجمة واژگاني: آفريد شما را از جاني يگانه، سپس قرارداد از خود آن، جفتش را. و
فروفرستاد براي شما از چهارپايان، هشت جفت. ميآفريند شما را در شكمهاي
مادرانتان آفرينشي پس از آفرينشي، در تاريكيهاي سهگانه. آن است خداوندي كه
پرورندة شماست. از آن اوست هستي. نيست خدايي جز او. پس به كجا ميرويد؟(دست به
دامان كه ميشويد؟)
در پژوهش چهارپایان ویژه قرآنی ثابت شد که انعام در این آیه معنای
کروموزوم را میدهد و نه حیوانات اهلی. ولی پيرامون اين نكته كه چرا خداوند در این آیه واژة انزل(فروفرستاد)
را بهكاربردهاست، ميتوان گفت ماية زندگاني جانداران از جمله انسان از فضاي
كيهاني وارد زمين شده كه خداوند واژة فروفرستاد را به كاربرده. اين ديدگاه
بر پاية برخي نظريههاي معتبر علمي كه ميگويند عناصر تشكيلدهندة حيات ممكن است
توسط دنبالهدارها به زمين آوردهشدهباشد، پذيرفتني است؛ تا پژوهشهاي
آينده چه دستاوردهايي را براي ما به ارمغان بياورند.
برخي دستاوردهاي علمي بسيار جالب و خواندني در اين
زمينه:
«در اتمسفر اوليه به جاي اكسيژن و ازت، مخلوطي از هيدوژن، آمونياك،
متان، بخار آب و گاز كربنيك وجودداشته كه مناسب تشكيل مولكولهاي مركب هستند… در حقيقت در
نتيجة تأثير پرتوهاي ماوراي بنفش خورشيد و آذرخشهاي شديد، مواد مذكور در جوّ به
تركيبات مركب جديد تغييرشكليافتند و با تغيير شكل آنها در آتمسفر، به صورت
باران(بارانهاي آلي) بر زمين فروافتادند. دليل اصلي وجود گستردة كربن، هيدوژن و
اكسيژن در بافت موجودات زنده هم همين منشأ آلي است. با فروريختن باران هاي آلي،
شامل مولكولهاي پيچيدة اسيد آمينه در اقيانوسها، نخستين اقيانوسهاي زمين در واقع
به نوعي ‹سوپ اوليه› تبديل شدند كه حيات ابتدايي (مشتق از اسيدهاي آمينه) را در
خود جايدادهبودند. فرمهاي مشتق از اين اسيدهاي آمينه بعدها نيمي از پايه توارث
دي. ان. آ. را تشكيل دادند».(1)
«اسيدهاي آمينه از خود فعاليتهاي
نوري نشانميدهند. به اين معني كه وقتي در مقابل نور با قطب دايرهاي قرارگيرند،
گروهي صفحه نور را به سمت چپ و گروهي آن را به سمت راست ميچرخانند. بر همين اساس
اسيدهاي آمينه را ‹راستگرد و چپگرد› ميگويند و اين خاصيت را ايزومريسم فضائي مينامند».
«نكتة بسيار
جالب اينجاست كه وقتي يك پروتئين طبيعي را به اسيدهاي آمينه تجزيهميكنيم،
تنها اسيدهاي آمينة چپگرد در محيط پيداميشوند؛ يعني در طبيعت تنها اسيدهاي آمينة
چپگرد حضوردارند. اين بههمريختگي تقارن، همواره از پرسشهاي اساسي بيوشيميدانان
بود تا اينكه به تازگي نشرية نيوساينتيست در گزارشي اعلامكرد گروهي از پژوهشگران
فرانسوي به سرپرستي دكتر مايرهانريش به دليل اصلي اين بههمخوردگي تقارن طبيعت پيبردهاند… گروه پژوهشي
دكترمايرهانريش محيطي را شبيهسازيكردند كه بهجاي محيط مرطوب سطح زمين در سه
ميليادرد سال پيش، شبيه ديسك غبار اوليهاي بود كه منشأ اصلي سيارات و اجرام
سامانه خورشيدي بود… نتيجه بسيار
شگفتانگيز بود. تنها اسيدهاي آمينة چپگرد تشكيلشدند…»
«بنابراين بهنظرميرسد كه اسيدهاي آمينه در زماني پيش از شكلگرفتن
سطح زمين به وجودآمدهاند. (و این منطبق است با آیه قرآن که در بالا آمد و میگوید
پس از مرگ زمین هشت جفت کروموزوم را بر آن فروفرستادیم. – و انزل لکم ثمانیة ازواج من الانعام)
پروفسور مايرهانريش براي تأييد نظرية خود به دو مورد از كشف اسيدهاي آمينة روي
شهابسنگهاي يخي كه در زمان غبار اولية پيشستارهاي شكلگرفتهبودند، اشارهميكند
كه همگي چپگرد هستند. وي قصددارد براي تأييد نظرية خود از آزمايشهايي كه توسط
سينكروترون انجام ميشود، كمك بگيرد؛ اما تأييد نهايي اين نظريه كه مولكولهاي
اصلي حيات از فضا بر روي كرة زمين فرودآمدهاند، موكول به زماني خواهد شد كه
قراراست روزتا (فضاپيماي بدون سرنشين آژانس فضائي اروپا) به روي سنگ آسمان 4VP فرودآيد و
مواد آن را آناليزكند».
«اين مأموريت كه براي سال 2014 ترتيب دادهشدهاست، ميتواند
براي هميشه به اين پرسش پاسخدهد كه آيا حيات در مقياس مولكولي بر روي زمين به
وجودآمدهاست يا در فضا شكلگرفته و توسط اجرام آسماني به روي زمين كه محيط مناسبي
براي رشد و تكثير و تكامل آن بوده، منتقل شدهاست».(2)
پژوهشي ديگر در اين زمينه:
«بدن بهرغم تقارنهاي بسيارش به طرز نامحسوسي نا متقارن است … پژوهشگران
آزمايشگاه نوبوتاكا هيروكاوا زيستشناس سلولي دانشگاه توكيو، كشفكردهاند كه
نوسانات چرخشهاي سريع مژكها يا تارهاي ميكروسكوپي انتهاي پشت جنين هشت روزة
جانداران، عامل ايجاد اين عدم تقارن هستند. جنينها مايعات سرشار از پروتئيني
توليدميكنندكه پر از علائم و نشانههاي شيميايي هستند. همانگونه كه مژكها
درجهت حركت عقربههاي ساعت ميچرخند، اين مايعات را بهگردشدرميآورند. سلولهاي
بسياري اين علائم را دريافت، و مطابق آنها عمل ميكنند؛ اما عجيب آنكه چرخش
مژكها گردابي پيچ در پيچ از مايعات را ايجادنميكند؛ و در عوض يك جريان خطي
متمايل به چپ را به وجودميآورد».
«اين پژوهشگران دريافتند كه جريان روبه چپ مايعات به اين خاطر
است كه مژكها از يك غشاي گنبديشكل جوانهميزنند و ازاينرو محور چرخش آنها به
طرف انتهاي پشتي جنين متمايل ميشود. هر مژك در چرخش رو به عقربههاي ساعت خود در
مرحلة راست به چپ، عمود بر غشاء قرارميگيرد و مايعات را آزادانه به طرف سطح جلويي
جنين فشارميدهد. در مرحلة ‹بازگشت› كه از يك محل كمفشار شروعميشود، فشار كمتري
بر مايع وارد ميشود و بدين ترتيب پروتئينها به طور يكنواخت توزيع نميشوند.
علائم شيميايي نيز متفاوت بوده و عدم تقارن به وجودميآيد».(3)
البته ممكن است علت اصلي اين
ناتقارني (ناهماهنگي) پروتئيني، ناشي از تجزية پروتئينها به اسيدهاي آمينة چپگرد
باشد كه مقالة دوم به آن پرداخته ولي گروه پژوهشي ژاپني هنوز به اين كشف نايلنشدهاست.
نكتهاي كه لازم است به آن بپردازيم اين است كه خداوند همه چيز
را جفت آفريده: ‹و من كل
شيء خلقناالزّوجين›. آيههاي ديگري نيز در اين زمينه هست؛ و در اصل
هماهنگي و تقارن را در هر جزء از هستي ايجادكرده؛ ولي چرا ‹حيات› را از ناهماهنگي
بهوجودآوردهاست؟
تنها پاسخ و يا دستكم يكي از پاسخهاي محكم، اين است كه «حيات هم
متقارن و هماهنگ است و سوي ديگر حيات خود خداوند است كه هميشه حي و زنده است». و
در اصل همينكه تنها زندهاي بوده كه بوده و عدم و نيستي را دوستنداشته، هستي را
از خود به ظهوررسانده و مایه زندگی را از وجود خود در آن جاري ساخته تا كل هستي هماهنگ و متقارن شود.
آية ديگري نيز وجوددارد كه كسي از اين ديدگاه به آن نظرنميافكند،
و آن آية 164 سورة بقره است:
و ما انزلالله منالسّماء من ماء فاحيا بهالارض بعد موتها و
بثّ فيها من كلّ دابه
در اين بخش از آيه، خداوند هم فعل ماضي بهكاربرده، و هم روشنگريكرده
تا اشتباه نكنيم، ولي باز هم ما ظاهر آيه را ميبينيم و توجهي به باطن آيه نداريم.
یعنی در آن تدبّر نمیکنیم. اما روشنگري چيست؟:
پس از اينكه ميفرمايد آبي از آسمان فروفرستاد، كاربرد آب را نيز
ميگويد: پس زندهكرد به وسيلة آن زمين را پس از مرگش. ذهنها
معمولاً متوجه آن ميشود كه اين مرگ زمين مرگي است كه ناشي از خشكشدنش در كمباراني
است. درصورتي كه منظور خداوند اگر چنين بود ديگر پس از اين جمله نميآمد كه
«پراكندهساخت در آن از هر جنبندهاي». مگر خداوند هر بار كه باران ميفرستد،
جانداران را نيز دوباره جان ميبخشد و در زمين پراكنده میسازد؟
مرگ اولية زمين نيز همان است كه دانشمندان در روندي كه براي شكلگيري،
زندگي و مرگ ستارگان و سيارهها يافتهاند، سيارهاي را كه سرد شده و از فعاليت
افتاده، مرده ميانگارند.
بنابراين، اين بخش از آيه با اين ويژگيها مربوط به زماني است كه
خداوند زندگي را به زمين بخشيده؛ و مربوط به بارندگيهاي فصلي نیست؛ بويژه آنكه تنها در اين بخش از آيه،
فعل ماضي را بهكاربرده و پيش و پس از آن، مصدر ‹افتعال›، ‹تفعيل› و فعل مضارع را
بهكارگرفته؛ و مشخص است كه از اين گونه بهكارگيري فعلها منظوري داشته است.
واژة انزل در آية بالا و در انزل لكم منالانعام ثمانيه ازواج، نشان
از اين دارد كه در آغاز، ماية اولية زندگاني ما مردمان، در زمين نبوده است.
خداوند در آيههايي ديگر ميفرمايد هوالذي ذرأكم فيالارض(مؤمنون:79،
ملك:24) او كسي است كه در زمين شما را بارورساخت؛
چنانكه فرمود يذرؤكم فيه، شما را در انعام بارورميسازيم. انشأكم منالارض
(هود:61، نجم:32)، شما را از زمين نشو و نما داد، چنانكه فرمود ننشئكم في
ما لاتعلمون(واقعه:61) نشو و نما ميدهيم شما را در آنچه از آن آگاهي نداريد.
(يعني كروموزومها كه به چشمتان نميآيد) در آيهاي ديگر: انبتكم منالارض
نباتاً(نوح:17)، شما را از زمين رويانيد، رويانيدني.
اين آيهها هيچكدام نميگويند مايهاي كه موجبشد شما آفريده
شويد از زمين بودهاست. با توجه به اين آيهها، ماية اولية زندگي از آب و
هشت جفت انعام (كروموزوم)ي است كه بر زمين نازل شده، و زمين جاي مناسبي
براي پرورش و باروري اين كروموزومها بودهاست كه با زيادشدن آنها نسل جانداران، و
در پايان نسل انسان در زمين روبهفزونينهاده و اين روند در آنها نهادينهشدهاست:
يذرؤكم فيه.
با توجه به پژوهشهايي علمي كه
تاكنون انجامگرفته، و با درنظرگرفتن بهكارگيري واژة انزل توسط خداوند و
نيز با عنايت به واژگزيني دقيق قرآن كريم، به اين باور ميرسيم كه نتيجة پاياني
پژوهشهاي اين گروههاي پژوهشي تأييدي خواهدبود بر راهنماييهاي قرآنكريم، و
همانند ديگر موارد، راهنماييهاي اين كتاب عظيم، دانشمندان را از پژوهشهاي طولاني
بينيازميسازد، به آن شرط كه به اين كتاب و راهنماييهاي دقيقش ايمان داشتهباشند. چنانكه فرمود:
و عليالله قصدالسبيل و منها جائر
ولو شاء لهديكم اجمعين(نحل: 9)
بازگشتها:
1. شرق: 10 خرداد 1384 ص علم
2. شرق: 26/6/84 ص علم
3. شرق: 29/7/84 ص دانش
***********
بخش دوم مقاله:
***********
آری!
کروموزومهای درشت زندگی را به زمین آورده اند!
تا اینجای مقاله را در سال 84 یعنی بیش از ده سال پیش نوشته ام و از آن پس تاکنون همواره منتظر بودم تا قول پروفسور ماير هانريش در پایان بحث پیرامون ايزومريسم فضائي در مصاحبه با نشریه نیوساینتیست که در بخش اول آمد، به ثمر برسد و کاوشگر روزتا دستاوردهایی را برای ما به ارمغان آورد:
پروفسور ماير هانريش براي تأييد نظرية خود به دو مورد از كشف
اسيدهاي آمينة روي شهابسنگهاي يخي كه در زمان غبار اولية پيشستارهاي شكلگرفتهبودند،
اشارهميكند كه همگي چپگرد هستند. وي قصددارد براي تأييد نظرية خود از آزمايشهايي
كه توسط سينكروترون انجام ميشود، كمك بگيرد؛ اما تأييد نهايي اين نظريه كه مولكولهاي
اصلي حيات از فضا بر روي كرة زمين فرودآمدهاند، موكول به زماني خواهد شد كه
قراراست روزتا (فضاپيماي بدون سرنشين آژانس فضائي اروپا) به روي سنگ آسمان 4VP فرودآيد و
مواد آن را آناليزكند. اين مأموريت كه براي سال 2014 ترتيب دادهشدهاست، ميتواند
براي هميشه به اين پرسش پاسخدهد كه آيا حيات در مقياس مولكولي بر روي زمين به
وجودآمدهاست يا در فضا شكلگرفته و توسط اجرام آسماني به روي زمين كه محيط مناسبي
براي رشد و تكثير و تكامل آن بوده، منتقل شدهاست.
تا اینکه چند روز پیش پایگاه خبری بی بی سی خبر تأییدی را که
پروفسور مایر هانریش منتظرش بود و من شائق
به شنیدن آن بودم، منتشر کرد و موجب شادیم شد که معجزه ای دیگر از قرآن به اثبات
رسید؛ تا چشم قائلان به قرآن به مثابه گفتار یا خوابنامه، کورتر شود.
روشنگری: روزنامه شرق که در تاریخ 26 شهریور
84 در صفحه علمش این خبر را منتشر کرده و من به استناد آن در مقاله خود از آن بهره
برداری کرده ام، از سنگ آسمانی با نام 4VP یاد کرده است؛
ولی در صورتی که نقل خبر بی بی سی دقیق باشد، P67 درست است.)
بذر حیات!
اسید آمینه و فسفر در دنبالهدار ۶۷پی
یافت شد.
29 مهٔ
2016 - 09 خرداد 1395
دانشمندان میگویند به شواهد تازهای
درست یافتهاند که این نظریه را تقویت میکند که "بذر" حیات را اجرام فضایی در کره زمین
کاشتهاند.
کاوشگر روزتا اسید آمینه گلایسین و
نیز عنصر فسفر را در هاله غبار اطراف دنباله دار ۶۷پی/چوریوموف-گراسیمنکو یافته
است. این کاوشگر از پانزدهم مرداد ۱۳۹۳ (اوت 2014) در مدار این دنبالهدار قرار
گرفته است.
اسیدهای آمینه مواد سازنده پروتئینها
هستند و فسفر در ساختار دیانای، غشاء سلول، عضلات، استخوانها و اعصاب نقشی
بسیار حیاتی دارد. (درست ویژگی کروموزمهای
درشت یا جاینت کروموزومها را دارند که قرآن از آنها برای باروری زمین
یادکرده و یاداورمان شده که از فضای کیهانی وارد زمین شده اند. جلّ الخالق!!)
(در این زمینه، دو نوشته قرآن و
ژنتیک و چهارپایان ویژه قرآنی یا کروموزومها را بخوانید که در وب موجودند.)
دکتر مت تیلور یکی از مدیران پروژه روزتا گفت:
"نشان دادن اینکه روزتا منشا مواد اولیه منظومه شمسی و همینطور وسیله نقلیه
این مواد مهم برای رسیدن به زمین هستند، یکی از اهداف اصلی پروژه روزتا بود و ما
از رسیدن به این هدف بسیار خوشحالیم."
۶۷پی در
نزدیکترین فاصله از خورشید
عکسی که روزتا از فاصله ۱۷۰ کیلومتری
از ۶۷پی گرفته است
به گفته محققان این دو مولکول یک سال
پیش یافت شده بودند اما آنها میخواستند پیش از اعلام موضوع کاملا از صحت تحقیق
خود مطمئن شوند بنابراین اکنون آن را در نشریه "پیشرفتهای علمی" منتشر
کردهاند.
در این تحقیق آمده که پیدا شدن
گلایسین و فسفر این نظر را تقویت میکند که "دنبالهدارها مولکولهای اصلی
پیشنیاز حیات منظومه شمسی و بویژه کره زمین منتقل کردهاند." (باز هم نشانی دقیق از قرآن: و احیا به الارض بعد موتها)
دانشمندان فکر میکنند که غلظت زیاد
این مولکولها در کنار وجود آب باعث بوجود آمدن "سوپ حیات" میشود که
چهار میلیارد سال منشا حیات در کره زمین شد. (یعنی در
مرحله پنجم از مراحل ششگانه آفرینش- مراحل ششگانه آفرینش و نیز مهبانگ
یا آغاز کیهان در قرآن را ببینید.)
کاترین آلتوگ فیزیکدان دانشگاه برن
سویس که این تحقیق را سرپرستی کرده میگوید:
"زیبایی قضیه آنجاست که این مواد پیش از شکلگیری خورشید و سیارات در
دنبالهدار شکل گرفتهاند؛ در محیطی بسیار سرد، در منطقه تشکیل ستارگان که به آن
ابر مولکولی گفته میشود." (باز هم نشانی
دقیق از قرآن: و احیا به الاض
بعد موتها)
"این یعنی آنچه که مدتها پیش در این ابر اتفاق افتاد و از دل آن
منظومه شمسی ما سر بر آورد در تمام ابرهای مولکولی میتواند اتفاق بیفتد."
شایسته
است آخرین پاراگرافی را که در بخش اول آوردم در اینجا تکرار کنم تا قرآن را سندی
علمی بدانیم که از سوی داننده پنهانیهای کیهان آمده است:
با توجه به پژوهشهايي علمي كه تاكنون انجامگرفته، و با
درنظرگرفتن بهكارگيري واژة انزل توسط خداوند و نيز با عنايت به واژگزيني دقيق
قرآن كريم، به اين باور ميرسيم كه نتيجة پاياني پژوهشهاي اين گروههاي پژوهشي
تأييدي خواهدبود بر راهنماييهاي قرآنكريم، و همانند ديگر موارد، راهنماييهاي
اين كتاب عظيم، دانشمندان را از پژوهشهاي طولاني بينيازميسازد، به آن شرط كه به
اين كتاب و راهنماييهاي دقيقش ايمان داشتهباشند. چنانكه فرمود:
و عليالله قصدالسبيل و منها جائر ولو شاء لهديكم اجمعين(نحل: 9)
و
بر او(خداوند) است کوتاه کردن راه بندگانش برای رسیدن به حقایق. و در این میان
کسانی هستند که ستم پیشه اند و به راهنماییهای ما اهمیت لازم را نمیدهند. اگر او
بخواهد همه شما را هدایت میکند به آنچه که به دنبال آن هستید ولی در سنت و روش او
نیست که چنین کند، بلکه هرکس باید بکوشد تا به حقیقت دست یابد و اگر به قرآن ما
توجه کند زحمتش کم میشود.
"شما به یک منظومه سیارهای و یک سیاره
در موقعیت مناسب نیاز دارید تا حیات شانس دیگری داشته باشد. این ممکن است همیشه به
نتیجه نرسد اما میلیاردها ستاره و میلیاردها سیاره وجود دارند بنابراین احتمال آن
کم نیست."
عکسی که روزتا از فاصله ۷.۵ کیلومتری
از ۶۷پی گرفته است
دانشمندان انتظار یافتن گلایسین را
داشتند، در میان بیست اسید آمینه ضروری، این سادهترین و کوچکترین اسید آمینه است
که براحتی هم تشکیل میشود.
علاوه بر این، کاوشگر استارداست
ناسا در سال ۲۰۰۴ از دنبالهدار وایلد ۲ نمونه برداری کرده بود و نشانههای
گلایسین را یافته بود.
اما چون این بررسی در کره زمین انجام
شده بود دانشمندان نمیتوانستند مطمئن باشند که نمونه مورد برسی آلوده نشده باشد و
در واقع منشا گلایسین یافت شده، خود کره زمین نباشد.
اما اینبار موضوع فرق میکند. به
گفته خانم آلتوگ تفاوت اینجاست که این گلایسین "با اندازه گیری مستقیم و بدون
دخالت مستقیم انسان در دنبالهدار انجام شده است."
این محققان ملکولهای بیشتر و پیچیدهتری
هم یافتهاند و امیدوارند در آینده بتواند نتیجه بررسی خود را منتشر کنند.
پروژه پرتاب سفینه روزتا، یکی از
پیچیدهترین و دشوارترین طرحهای فضایی تاریخ است که ۱.۴ میلیارد دلار هزینه داشته
است.
این پروژه از حدود بیست سال پیش آغاز
شد و ده سال پیش، سفینه روزتا و کاوشگر فیله به فضا پرتاب شدند.
پس از آنکه روزتا در مدار قرار گرفت
روبوت کوچکی به نام فیله را روی دنبالهدار نشاند اما این روبوت در سایه یک صخره فرود آمد و نتوانست باتریهایش را با نور
خورشید شارژ کند و تقریبا سه ماه پیش، از شروع به کار مجدد آن قطع امید شد.
دنبالهدار ۶۷پی هر ۶.۴۵ سال یک بار
به دور خورشید(سنه برواژه قرآن برای دوره سال آن) و هر ۱۲.۴ ساعت یک بار(یوم
برواژه قرآن برای دوره روز آن) به دور خود میچرخد.
دورترین فاصله این دنبالهدار از
خورشید (اوج آن) ۸۴۰ میلیون کیلومتر (آن سوی مشتری) و نزدیکترین فاصله(حضیض)
آن ۱۸۰ میلیون کیلومتر (بین مریخ و زمین) است.
عکسی
که روزتا از فاصله ۷ کیلومتری از ۶۷پی گرفته است
No comments:
Post a Comment