دین گزینی

دین گزینی

همان گونه که قرآن کریم در آغاز می فرماید "ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین" هر آیه از آن نیز ممکن است چنین باشد. یعنی اگر کسی متقی نباشد ممکن است حتی یک آیه از قرآن او را به انحراف کشاند. نمونه ای از آن این آیه است:

ومن یبتغ غیرالاسلام دینا فلن یقبل منه و هو فی الاخره من الخاسرین(آل عمران: 85)

بسیاری کسان از این آیه این برداشت را دارند: هرکس مسلمان نباشد به جهنم میرود  در حالی که این نظر خلاف صریح قرآن کریم است زیرا:

1.    نگفته است "غیر مسلمان باشد" گفته است "غیر اسلام را برگزیند". گزینش دین آگاهانه است در حالی که جزء پیروان دینی بودن میتواند دلایل زیادی داشته باشد. مانند کسانی که در مناطقی زندگی کرده اند که اسلام به آنان عرضه نشده است یا به طور کلی از تنوع ادیان آگاهی ندارند. یا در خانواده ای زندگی کرده اند که دینی غیر از اسلام داشته اند و او نیز به آن دین عمل کرده است. ولی همه اینان ممکن است هیچگاه در زندگی خود مرتکب چنان فسادی نشده باشند که مستوجب جهنم شوند.

آیه قرآن تنها بر این صراحت دارد که اگر کسی آگاهانه دینی غیر از اسلام را برگزید هرگز از او پذیرفته نمی شود و او از زیانکاران است.  

2.    باز هم نگفته است به جهنم میرود گفته است زیانکار است. در آخرت حتی از نیکوکاران کسان بسیاری خواهند بود که زیانکارند. مانند دانشمندانی که از دانش خود به شکل بهینه بهره برداری نکرده اند.

3.    حتی نگفته است "اخسرین". یعنی چه بسا کسانی که در آخرت از او (که دینی غیر از اسلام را برگزیده) بیشتر زیان میکنند که خوب است با توجه به دیگر آیات بدانیم آنان کیانند:

-         آیات 18 تا 22 سوره هود: آنانکه مانع راه خدا شوند و راه خدا را بیراهه نشان دهند. مانند کسانی که با اعمالشان مردم را به دین خدا بدبین میکنند.

-         آیات 4 و 5 سوره نمل: آنانکه به آخرت ایمان نمیآورند.

-         آیات 103 تا 106 سوره کهف: آنانکه به آیات پروردگارشان کفر ورزیدند و با اینکه کوشش میکنند چون فکر میکنند کار خوبی انجام میدهند تمام کوششهایشان بی نتیجه میشود.

طبق همین آیات اینان(اخسرون و اخسرین) جهنمی هستند نه آنان(خاسرین).

ادامه مطلب: اگر بخواهیم از خود قرآن کریم در این زمینه دلایلی بیاوریم آیات بسیاری وجود دارند ولی دست به نقد آیه ای را می آوریم که هم بسیار قاطعانه سخن میگوید و هم از چند دین مهم در آن یاد شده است:

ان الذین آمنوا والذین هادوا والصابئن و النصاری والمجوس والذین اشرکوا ان الله یفصل بینهم یوم القیمه ان الله علی کل شی شهید(حج: 17)

این آیه تکلیف همه از جمله آنانی که به بیراهه میروند را روشن میکند و میفرماید در روز بازپسین بین ادیان مختلف فرق میگذاریم و آنان را با دین خودشان میسنجیم و من بر همه امور بسیار شاهد و ناظرم. یعنی که مواظب باشید از حد درنگذرید و به بیراهه نروید. بیجهت خود را بهشتی و دیگران را جهنمی ندانید.

جالب اینجاست که خداوند کریم در این آیه حتی حکم جهنمی بودن مشرکین را هم صادر نکرده است هرچند در آیات بسیاری میفرماید از هرچه بگذرد از شرک به خود نمیگذرد. ولی اکنون آنان را نیز در ردیف ادیان آورده زیرا که دین یعنی روش زندگی و مشرکین نیز روش شرک را برگزیده اند.

البته شرک هم درجاتی دارد. مثلا مسلمانی که به نقش خداوند در زندگانی خود توجهی ندارد گرفتار نوعی شرک است. کسی که قائل به تثلیث است نیز به نوعی مشرک است کسی که ائمه اطهار را در جای خداوند میگذارد نیز مشرک است ولی شرک اینان با شرک کسی که اصلا خدا را قبول ندارد متفاوت است.

پس خداوند در روز بازپسین به امور همه به تفصیل و جزء به جزء رسیدگی خواهد کرد. آنهم به گونه ای که فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره. بدین ترتیب مشخص میشود که کوچکترین کاری را که هر کسی انجام داده از هر دینی و کیشی که باشد به حساب میآید و خداوند گتره ای کسی را به خاطر نام مسلمان داشتن به بهشت نمیبرد و از کارهای نیک کسی حتی اگر مشرک باشد بدون پاداش درنمیگذرد. در آغاز پاداش کارهای نیک مشرک را میدهد و سپس به دوزخ روانه اش میکند.

بنابراین آنان که در ذهن خود حکم جهنمی بودن برای غیرمسلمانان صادر میکنند باید بدانند خداوند ستمگر نیست که یک شخصی مثل ادیسون را که همه عمرش را برای خدمت به مردم صرف کرده به گونه ای که حتی شب عروسی اش را هم یادش میرود به جهنم ببرد و یک مسلمانی که حتی نمیداند دینش چگونه دینی است و قرآنش چه میگوید به صرف اینکه نمازی میخواند و دعایی برای رفع مشکلاتش میخواند و زندگی اش پر از خطاست به بهشت ببرد!!    

چه لذتبخش است هنگامی که انسان آیات قرآن را درست بفهمد- درست بهره برداری کند و بیجهت حکم جهنمی بودن برای دیگران صاد ر نکند!!؟ 

احمد شماع زاده 10/3/91