رانت خواری در قرآن

رانت خواری در قرآن

آیه صدوهشتادوهشت سوره بقره:

ولاتأکلوا اموالکم بینکم بالباطل و تدلوا بها الی الحکام لتأکلوا فریقا من اموال الناس بالاثم و انتم تعلمون.

ترجمه: و مخورید داراییهایتان را میان خود به بیهودگی و برسانید(امری نیست بلکه مضارع التزامی است و لای لاتأکلوا شامل این واژه نیز میشود.) آن را به حکام تا بخورید بخشی از داراییهای مردم را به ناحق و(درحالی که) شما آگاهانه انجامش میدهید.

شرح و تفسیر و تفصیل لازم نیست تنها بسنده است تا واژه های کلیدی این آیه را درست و بجا درک کنیم و بفهمیم:

واژه های کلیدی:

بیهودگی

چه چیزی بیهوده و باطل است؟ اگر کسی طبق شرع و حق داراییهایی را به دست آورد و از آنها بهره برداری کند کار باطل و بیهوده ای نکرده است. پس هنگامی این بیهودگی نمایان میشود که چرخه مال اندوزی نادرست و ناحق باشد.

حکام

چه کسانی مصداق حکام هستند؟ حکام جمع حاکم است و حاکم کسی است که اهرمهایی را در دست و یا بر اموالی تسلط دارد که مال خودش نیست ولی بدون اجازه و مشورت و خواست او امکان آن نیست که از آنها بهره برداری شود.

تدلوا

تدلوا به معنای برسانید است. نمیگوید بدهید میگوید برسانید. خداوند نکته مهمی را یاداوری کرده یعنی ممکن است مستقیما به کسی رشوه ندهید ولی به طریقی به او برسانید.

بخورید

میگوید شما مرسانید اموالتان را به حاکمان یعنی رشوه ندهید به کسانی که آن اهرمهای مالی و اداری را در دست دارند. بعد میفرماید تا بخورید(یعنی هم حاکمان و هم شما با هم) اموال مردم را. یعنی نمیگوید اموالتان را مرسانید به حاکمان تا از اموال شما بخورند بلکه میگوید رشوه ندهید تا با هم اموال مردم را نخورید! جل الخالق!!

به ناحق

یعنی نه بر طبق موازین قانون و شرع بلکه با دور زدن محملهای قانونی و شرعی که امروزه با عنوان رانت و رانت خواری از آن یاد میشود.

 به نظرمیرسد این آیه هم یکی از آیات بسیار عجیب و دقیق قرآن باشد هرچند در هر یک از آیه های قرآن دقت و ایجاز در اوج است ولی در هر آیه به گونه ای که تنها کسانی که دقیق هستند و در آیات الهی اندیشه میکنند از پس فهم آنها برمیآیند.

پس همه چیز در قرآن یافت میشود حتا واژگانی به ظاهر مدرن همچون: دموکراسی و آزادی و رانت خواری... آری در قرآنی که برای همه عصرها و نسلها آمده همه پیشبینیها نیز به انجام رسیده است.

22/2/93 - احمد شماع زاده