Thursday, February 25, 2016

روشنگریهایی پیرامون تاریخ سیاسی انقلاب

۹ مجلس ۹ تصویر

  • 24 فوریه 2016 - 05 اسفند 1394
    بی بی سی

این ۹ عکس مروری است سرفصل‌وار بر ۹ دوره مجلس شورای اسلامی. حسین رسام، تحلیلگر سیاسی نگاهی داشته به تاریخچه ۹ مجلس که در ادامه می‌خوانید.

۱- مجلس اول: خرداد ۱۳۵۹

مجلس اول متکثرترین مجلس نمایندگان بود. در این مجلس فقط ۹۷ نماینده در دور اول رای لازم را آوردند. از تهران فخرالدین حجازی بیشترین رای را آورد، آیت‌الله علی خامنه ای پنجم شد و اکبر هاشمی رفسنجانی چهاردهم. از هفت رییس جمهور ایران پنج نفر عضو این مجلس بوده‌اند. حدود ۶۰ نماینده آن در حوادث سیاسی و بمبگذاری کشته شدند. این مجلس هم‌زمان شد با شروع جنگ ایران و عراق، گروگانگیری در سفارت آمریکا و عزل نخستین رییس‌جمهوری ایران ابوالحسن بنی‌صدر. درباره مجلس اول اینجا بیشتر بخوانید.


Image copyright
شرح عکس: در سال ۱۳۶۲ در میانه نطق پیش از دستور هاشم صباغیان، از اعضای نهضت آزادی، عده‌ای از نمایندگان مجلس به او و علی‌اکبر معین‌فر که در مقام دفاع از او برآمده بود، حمله کردند.

۲- مجلس دوم: خرداد ۱۳۶۳

تا انتخابات مجلس دوم، گروه حاکم موفق شده بود رقبای سیاسی خود را تا حدودی از گردونه حذف کند. اما هم‌زمان اختلافات داخلی بین گروه‌هایی که خود را پیرو خط امام می‌خواندند بروز کرد. راست و چپ جمهوری اسلامی از همین جا شروع شد. بنیانگذار جمهوری اسلامی از حامیان جریان چپ و میرحسین موسوی بود. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: با وجود امتناع آیت‌الله خامنه‌ای، رییس‌جمهوری وقت، میرحسین موسوی در نهایت به عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفی شد و ۱۶۲ رای موافق به دست آورد، ولی ۷۳ نماینده به او رای منفی دادند و ۲۶ نفر ممتنع. آنها معروف شدند به ۹۹ نفر.

۳- مجلس سوم: خرداد ۱۳۶۷

انتخابات دوره سوم زیر سایه موشک‌های اسکاد عراقی برگزار شد. این مجلس با دو رهبر، دو رییس جمهور و دو رییس کار کرد. آیت‌الله خمینی کمی پیش از مرگ، قطعنامه ۵۹۸ برای پایان جنگ را پذیرفت و جایش را به آیت‌الله خامنه‌ای داد. در همین مجلس اختیارات رهبر ایران مطلقه شد. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و جانشین فرمانده کل قوا در یک کنفرانس خبری می‌گوید، تصمیم به قبول قطعنامه ۵۹۸ "یک تصمیم تاریخی برای جمهوری اسلامی ایران است" که به دنبال پیام آیت‌الله خمینی اتخاذ شده است.

۴- مجلس چهارم: خرداد ۱۳۷۱

با رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، شورای نگهبان جان تازه‌ای گرفت و در دوره چهارم تعداد زیادی از نامزدهای جناح چپ را رد صلاحیت کرد. تقریبا تمام چهره‌های شاخص جناح چپ رد صلاحیت شدند و تنها خطی که شعارش "اطاعت از رهبری و حمایت از هاشمی" بود فرصت حضور در انتخابات را پیدا کرد. مجلس چهارم حامی دولت بود. علی‌اکبر ناطق نوری٬ رییس مجلس که روابط نزدیکی با رییس‌جمهور وقت٬ آقای هاشمی رفسنجانی داشت٬ بسیاری از پروژه‌های دولت را افتتاح کرد. بیشتر بخوانید.

شرح عکس:‌ آقای ناطق نوری٬ رییس مجلس در حال افتتاح کاشی‌سازی ساوه (راست) اکبر هاشمی رفسنجانی٬ رییس‌جمهور در حال تقدیم بودجه سال ۱۳۸۲ به رییس مجلس (چپ)

۵- مجلس پنجم: خرداد ۱۳۷۵

انتخابات مجلس پنجم به یک‌باره نشان داد کشور وارد فضای تازه‌ای شده است. ۷۱ درصد مردم پای صندوق‌های رای آمدند٬ رکوردی که هنوز شکسته نشده است. یک‌سال بعد از شروع به کار مجلس پنجم، محمد خاتمی رییس‌جمهور شد و دوره اصلاحات را آغاز کرد، اما اکثریت مجلس همچنان در دست جناح راست بود و در همین دوره دو وزیر دولت آقای خاتمی از کار بر کنار شدند. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: جلسه استیضاح عطاالله مهاجرانی وزیر وقت ارشاد. یک‌سال قبل از این استیضاح، عبدالله نوری، وزیر کشور دولت اصلاحات استیضاح شده بود.

۶- مجلس ششم: خرداد ۱۳۷۹

مجلس ششم جنجالی‌ترین و در عین حال پرکارترین مجلس بعد از انقلاب ایران بود. اصلاح‌طلبان موفق شدند اکثریت مطلق را در این مجلس به‌دست بیاورند. نزدیک به ۶۰ نفر از نمایندگان دادگاهی شدند و برای چهار نفر از آنان احکام قطعی صادر شد. مهدی کروبی، رییس وقت مجلس اعلام کرد که اگر قوه قضاییه حسین لقمانیان را آزاد نکند، او از ریاست مجلس استعفا می‌دهد. در روزهای پایانی عمر این مجلس، شورای نگهبان نزدیک به چهار هزار نفر از نامزدها را رد صلاحیت کرد. نماینده‌ها هم در اعتراض تحصن کردند و وقتی اعتراضشان به جایی نرسید استعفا دادند. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: تحصن اعتراضی نمایندگان مجلس ششم.

۷- مجلس هفتم: خرداد۱۳۸۳

پیروز این دوره مجلس اصولگراها بودند، البته در شرایطی که رقیب جدی هم نداشتند و مشارکت در پایتخت به یک‌سوم دوره قبل رسیده بود. درصد مشارکت در انتخابات این مجلس پایین‌ترین در تاریخ جمهوری اسلامی بود. تنها دستاورد این مجلس شاید حمایت بی چون و چرا از دولت محمود احمدی‌نژاد بود، به‎خصوص در عرصه سیاست خارجی. از مهمترین اقدامات دولت آقای احمدی‌نژاد که با حمایت مجلس هفتم اتفاق افتاد انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بود که مغز طراحی اقتصاد کشور به حساب می‌رفت. مجلس هفتم٬ مجلسی یک‌دست و مطلوب رهبر ایران بود. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: از ۲۶ آبان ۱۳۸۳ جلسات مجلس شورای اسلامی در ساختمان جدید مجتمع بهارستان برگزار شد. بحث تغییر مکان جلسات مجلس از سال ۱۳۶۳ آغاز شده بود و آشکار بود که ساختمان مجلس سنای شاهنشاهی امکانات لازم برای کار ۲۹۰ نماینده را ندارد.

۸-مجلس هشتم: خرداد ۱۳۸۷

همان‌طور که انتظار می‌رفت اصولگرایان یک بار دیگر اکثریت کرسی‌های مجلس را به دست آوردند، اگرچه رقابتی تازه در جبهه اصولگرایی بین حامیان دولت احمدی‌نژاد و گروه‌های دیگر شکل گرفته بود. پیش از تشکیل رسمی مجلس هشتم، فراکسیون اصولگرایان تشکیل جلسه داد و آقای لاریجانی گوی رقابت را از غلامعلی حداد عادل ربود. ۱۶ استیضاح در مجلس ششم مطرح شد، ولی تنها ۴ استیضاح به رای گذاشته و ۲ استیضاح به عزل وزیر منجر شد. در حالی‌که اعتراض‌ها به نتیجه انتخابات وضعیت کشور را بحرانی کرده بود٬ در مجلس مطرح شد که دولت به دلیل تغییر نیمی از اعضای کابینه دیگر رسمیت ندارد. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright ISNA
شرح عکس: روز بعد از تظاهرات ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ که در شهر تهران و به دعوت میرحسین موسوی و مهدی کروبی در حمایت از جنبش اعتراضی مردمی در تونس و مصر برگزار شد، ۲۲۳ نماینده مجلس در بیانیه‌ای خواستار اشد مجازات برای رهبران جنبش سبز شده و در تظاهراتی در صحن مجلس، اعدام موسوی و کروبی را خواستار شدند.

۹- مجلس نهم: خرداد ۱۳۹۱

مجلس نهم در میان تمام مجالس بعد از انقلاب رکورد سوال و تذکر به دولتمردان را دارد. نمایندگان این مجلس در یک سال آخر دولت آقای احمدی‌نژاد نزدیک به پنج هزار تذکر به او و دولتش دادند. در حرکتی که بعضی از نماینده‌ها آن را "توهین و گردن‌کشی" تعبیر کردند، به جای رییس‌جمهور، معاون پارلمانی‌ او لایحه بودجه را با تاخیری سه ماهه به مجلس آورد. در دولت حسن روحانی٬ بیش از اختلاف‌های اقتصادی٬ موضوع مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام عامل بیشترین تنش بین دولت و گروهی از نمایندگان مجلس بود که عنوان 'دلواپسان' را برای خود برگزیده بودند. بیشتر اینجا بخوانید.

Image copyright
شرح عکس: گریه تاثر علی اصغر زارعی از تصویب برجام

No comments:

Post a Comment