Sunday, February 14, 2016

آرایش سیاسی انتخابات ١٣٩۴

از هاشمی رفسنجانی تا مصباح یزدی؛ 

آرایش سیاسی انتخابات ١٣٩۴

ایران در آستانه دو انتخابات مهم است؛ انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی.
مجلس خبرگان رهبری، وظیفه نظارت بر آیت‌الله خامنه‌ای و تعیین جانشین او را دارد. مهمترین مساله مجلس شورای اسلامی هم حداقل در دو سال آینده رابطه‌اش با دولت حسن روحانی خواهد بود.
با در نظر گرفتن رهبری و دولت به عنوان محورهای مختصات صحنه سیاسی ایران، هر کدام از طیف‌های سیاسی کجا قرار می‌گیرند؟
طیف اعتدالگرایان معتقد است که باید شکاف میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان ترمیم شود. این طیف به عملگرایی در چارچوب جمهوری اسلامی باور دارد.
  • حزب کارگزاران سازندگی و حزب اعتدال و توسعه تشکل‌های سیاسی مهم این طیف هستند.
    اعتدالگرایان با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ١٣٩٢ قدرت بیشتری پیدا کرده‌اند و امیدوارند موفقیت در مذاکرات هسته‌ای به تقویت موضعشان کمک کند. آنها به دنبال گسترش روابط دیپلماتیک و تجارت خارجی، رشد اقتصادی و تعدیل محدودیت‌های امنیتی حاکم بر فضای سیاسی و فرهنگی در ایران هستند.
    این طیف دولت را در اختیار دارد. برخی از چهره‌های این طیف در مواردی چون نقش سپاه، رد صلاحیت‌ها و نگرانی از 'نفوذ'، مواضعی متفاوت از آیت‌الله خامنه‌ای گرفته‌اند.
    حسن روحانی، رئیس جمهور و اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، کلیدی‌ترین چهره‌های آنان هستند.
    از سویی چهره‌هایی مثل علی اکبر ناطق نوری، رئیس پیشین مجلس این طیف را به طیف راست سنتی و اصولگرایان حامی دولت متصل می‌کنند و از سوی دیگر چهره‌هایی مثل غلامحسین کرباسچی واسط این طیف و طیف اصلاح‌طلبان هستند.
    عده‌ای از نامزدهای این طیف برای مجلس و خبرگان رد صلاحیت شدند با این حال آنها امیدوارند که با ائتلاف با اصلاح‌طلبان و گروهی از اصولگرایان کرسی‌های زیادی در مجلس به دست بیاورند. در مجلس خبرگان، اکبر هاشمی رفسنجانی که ریاست این مجلس را از دست داده، به پیروزی و ایفای نقشی تعیین کننده در این مجلس امیدوار است.
  • اصلاح طلبان

    ×
  • طیف اصلاح‌طلبان به انجام اصلاحات سیاسی در چارچوب جمهوری اسلامی باور دارد.
    مجمع روحانیون مبارز، حزب اعتماد ملی و حزب اتحاد ملت ایران تشکل‌های سیاسی مهم این طیف هستند. احزاب دیگری چون مردمسالاری و خانه کارگر نیز در این طیف می‌گنجند. این طیف در سال‌های اخیر مورد سرکوب قرار گرفته و شماری از تشکل‌های آن، چون جبهه مشارکت، در سال‌های اخیر عملا ممنوع شده‌اند.
    اصلاح طلبان با ریاست جمهوری محمد خاتمی و کسب اکثریت در مجلس ششم قدرت پیدا کردند، اما پس از آن نتوانستند در انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس پیروز شوند. آنها به دنبال توسعه سیاسی، تامین آزادی‌های اجتماعی و گسترش روابط بین‌المللی هستند. اصلاح‌طلبان از نظر اقتصادی دیدگاه‌های متنوعی دارند.
    برخی از آنان منتقد جدی اختیارات نامحدود رهبر هستند و در موارد متعددی از سیاست‌های آیت‌الله خامنه‌ای و نهادهای وابسته او انتقاد کرده‌اند. در عین حال بسیاری از اصلاح‌طلبان جایگاه رهبر به عنوان تعیین‌کننده نهایی و اختیار او در صدور 'حکم حکومتی' را پذیرفته‌اند.
    در سال ١٣٩٢ اصلاح‌‎طلبان از حسن روحانی حمایت کردند و با پیروزی او برخی از آنها به کابینه راه یافته‌اند. برخی از اصلاح‌طلبان در عین حمایت از دولت، به خصوص در زمینه سیاست خارجی، خواهان نقش فعالتر دولت در تامین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در داخل هستند.
    محمد خاتمی کلیدی‌ترین چهره این طیف است. در سال‌های اخیر برای محمد خاتمی محدودیت‌های امنیتی ایجاد شده، او درباره انتخابات پیش رو گفته است: 'مردم از شرکت در انتخابات دلسرد نشوند.'
    چهره‌های دیگری مثل محمدرضا عارف و مصطفی معین نیز در این طیف می‌گنجند. از سویی چهره‌هایی مثل مجید انصاری و بیژن زنگنه واسط این طیف و طیف اعتدالگرایان هستند و از سوی دیگر چهره‌هایی مثل مصطفی تاجزاده و بهزاد نبوی آنها را به جنبش سبز متصل می‌کنند.
    اصلاح‌طلبان با وجود رد صلاحیت‌های گسترده امیدوارند که با حضور چهره‌های تایید صلاحیت شده و ائتلاف با اعتدالگرایان کرسی‌های زیادی در مجلس به دست بیاورند. در انتخابات مجلس خبرگان اکثر روحانیون نزدیک به این طیف، مثل حسن خمینی و رسول منتجب نیا رد صلاحیت شده‌اند.
  • اصولگرایان حامی دولت

    ×
  • طیف اصولگرایان نزدیک به دولت در عین تاکید بر شعارهای انقلاب اسلامی به عملگرایی، خصوصا در سیاست خارجی باور دارد.
    فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مهمترین پایگاه این طیف در مجلس است و اعضای آن با تشکل‌های مختلف محافظه‌کار مثل حزب موتلفه و جامعه روحانیت مبارز ارتباط دارند.
    اصولگرایان نزدیک به دولت بیشترین نماینده‌ها را در مجلس دارند و در کنار اصولگرایان منتقد دولت سه دوره است که اکثریت مجلس را تشکیل داده‌اند و برخی از اعضای این طیف هم عضو کابینه حسن روحانی هستند. آنها به دنبال حفظ وضعیت موجود در سیاست داخلی، اجرای ارزش‌های سنتی در زمینه فرهنگی و اجتماعی، تقویت جایگاه ایران در منطقه و رشد اقتصادی در قالب 'اقتصاد مقاومتی' هستند.
    آنها اختیارات نامحدود رهبر را پذیرفته‌اند و در چارچوب سیاست‌هایی که آیت‌الله خامنه‌ای تعیین می‌کند فعالیت می‌کنند. آنها در عین اختلاف نظرهایی که در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی با دولت حسن روحانی دارند، از سیاست خارجی دولت حمایت کرده‌اند.
    علی لاریجانی، رئیس مجلس، کلیدی‌ترین چهره این طیف است و چهره‌هایی مثل محمدجواد باهنر و کاظم جلالی در کنار او قرار دارند.
    از سویی چهره‌هایی مثل علی اکبر ولایتی این طیف را به طیف اعتدالگرایان متصل می‌کنند، و از سوی دیگر چهره‌هایی مثل محمدحسن ابوترابی‌فرد واسط این طیف و طیف اصولگرایان منتقد دولت هستند.
    در انتخابات مجلس خبرگان هم شماری از روحانیون نزدیک به این طیف تایید صلاحیت شده‌اند. آنها امیدوارند با ائتلاف با اعتدالگرایان کرسی‌های زیادی در مجلس به دست بیاورند و گفته شده که چهره‌های شاخص این طیف با لیستی به اسم 'صدای ملت' در انتخابات مجلس شرکت می‌کنند.
    لیست صدای ملت در دوره گذشته با محوریت علی مطهری شکل گرفت. علی مطهری اگرچه از نظر ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی در طیف اصولگرایان نزدیک به دولت می‌گنجد، در برخی موارد حساس از نظر رهبر، مانند حصر رهبران جنبش سبز، مواضعی انتقادی گرفته است.
  • اصولگرایان منتقد دولت

    ×
  • طیف اصولگرایان منتقد دولت روی شعارهای انقلاب اسلامی تاکید دارد.
    تشکل‌هایی چون جمعیت ایثارگران، جبهه پایداری و جمعیت رهپویان در این طیف قرار دارند و اعضای آن با جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین هم در ارتباطند. این طیف همچنین از حمایت بدنه گروه‌هایی مثل انصار حزب‌الله و بسیج دانشجویی برخوردار است.
    فراکسیون اصولگرایان پایگاه این طیف در مجلس است و آنها در کنار اصولگرایان نزدیک به دولت سه دوره است که اکثریت مجلس را تشکیل داده‌اند. اغلب آنها از حامیان محمود احمدی‌نژاد بودند اما بعدا با او مشکل پیدا کردند. آنها به دنبال محدودیت‌های امنیتی برای منتقدان داخلی، مقابله با قدرت‌های غربی، اجرای ارزش‌های سنتی در زمینه فرهنگی و اجتماعی، تقویت نیروهای نظامی ایران و 'اقتصاد مقاومتی' هستند.
    این طیف حامی سرسخت آیت‌الله خامنه‌ای و اختیارات نامحدود رهبر است. آنها در امور فرهنگی، سیاست‌ داخلی، و به خصوص سیاست خارجی منتقد جدی دولت حسن روحانی هستند.
    غلامعلی حداد عادل، رئیس پیشین مجلس و از خویشاوندان آیت‌الله خامنه‌ای از کلیدی‌ترین چهره‌های این طیف در مجلس است و چهره‌هایی مثل علیرضا زاکانی و الیاس نادران هم در این طیف قرار دارند. در مجلس خبرگان چهره‌هایی مثل احمد جنتی و محمد یزدی در این طیف می‌گنجند و محمدتقی مصباح یزدی جایگاه مهمی برای گروهی از اعضای این طیف دارد.
    از سویی چهره‌هایی مثل صادق محصولی این طیف را به طیف نزدیکان محمود احمدی‌نژاد متصل می‌کنند و از سوی دیگر چهره‌هایی مثل غلامرضا مصباحی مقدم واسط این طیف و طیف اصولگرایان نزدیک به دولت هستند.
    این طیف با عنوان 'ائتلاف اصولگرایان' در انتخابات مجلس شرکت می‌کنند. در انتخابات مجلس خبرگان هم شماری از روحانیون نزدیک به این طیف تایید صلاحیت شده‌اند.
  • جنبش سبز

    ×
  • این طیف معتقدند که جمهوری اسلامی از شعارهای انقلاب ۱۳۵۷ منحرف شده است.
    جنبش سبز با اعتراضات ١٣٨٨ بروز کرد و در مقطع اوجش میلیون‌ها نفر هوادار داشت. فعالان آن مورد سرکوب قرار گرفتند و جنبش سبز در پنج سال گذشته اعتراضی خیابانی نداشته و عملا به شبکه‌های اجتماعی محدود شده است.
    جنبش سبز شعارهایی علیه آیت‌الله خامنه‌ای و اختیارات نامحدود رهبر داشت.
    در انتخابات ١٣٩٢ گروهی از هواداران جنبش سبز به حسن روحانی رای دادند، آنها در عین حمایت از دولت، به خصوص در زمینه سیاست خارجی، خواهان نقش فعالتر دولت در تامین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی، مخصوصا رفع حصر رهبران جنبش هستند.
    میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد، که پنج سال است در حصر خانگی هستند چهره‌های محوری این طیف هستند. بنا بوده که تشکیلاتی با عنوان راه سبز امید تشکل اصلی این طیف باشد، اما این تشکل در سال‌های اخیر فعالیت عمده‌ای نداشته است.
    گروهی از هواداران این جنبش در انتخابات پیش رو از اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان حمایت می‌کنند.
  • نزدیکان احمدی نژاد

    ×
  • این طیف به قرائتی جدید از شعارهای انقلاب اسلامی باور دارد.
    اگرچه محمود احمدی‌نژاد چهره محوری این طیف است و اغلب اعضای آن در دوران ریاست جمهوری او رشد کرده‌اند، بعضی از آنها تاکید می‌کنند که مواضعشان مستقل از آقای احمدی‌نژاد است.
    کسانی مثل مجتبی ثمره هاشمی و کامران دانشجو در این طیف قرار دارند.
    جبهه یکتا، تشکیلات مقام‌های دولت احمدی‌نژاد، مهمترین تشکل این گروه است و برخی از اعضای آن هم جلساتی با محوریت شخص محمود احمدی‌نژاد برگزار می‌کنند. برخی چهره‌های آن نیز با جبهه پایداری در ارتباطند.
    این طیف در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد قدرت گرفت، اما پس از اختلاف او با آیت‌الله خامنه‌ای تضعیف شد و نتوانست مستقلا نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ١٣٩٢ داشته باشد.
    آنها ارزش‌های سنتی را با شعارهای ملی‌گرایانه ترکیب کرده‌اند.
    هرچند که این طیف خود را پیرو آیت‌الله خامنه‌ای معرفی می‌کند، شماری از اعضای آن در عمل مواضعی متفاوت از رهبر ایران داشته‌اند و از او فاصله گرفته‌اند.
    چهره‌هایی مثل محمدرضا میرتاج‌الدینی و لطف‌الله فروزنده این طیف را به طیف اصولگرایان منتقد دولت متصل می‌کنند.
    تعدادی از نامزدهای این طیف در 'ائتلاف اصولگرایان' حضور دارند.
  • مخالفان جمهوری اسلامی

    ×
    • چهره‌ها و گروه‌های مختلفی که در این طیف می‌گنجند در دهه‌های اخیر هدف سرکوب‌های شدید قرار گرفته‌‌اند و اجازه فعالیت در ایران نداشته‌اند.
      به این ترتیب جریان‌های مختلف این طیف عملا در سیاست ایران به حاشیه رانده شده‌اند و در انتخابات پیش رو چندان تعیین کننده نیستند.

    No comments:

    Post a Comment