دیروز، امروز: فرهنگ، نفوذ
"خزینه" حوضچه نسبتاً عمیقی در حمام بود که مردم بدنشان را در آن میشستند و آب میکشیدند و غسل میکردند. آب خزینه ها معمولا کثیف بود و به راحتی میتوان تصور کرد خزینه منبع پخش انواع و اقسام میکربها و شیوع بیماریها بود. بویژه انواع بیماریهای پوستی مانند تراخم و کچلی و بیماریهای قارچی و آبله که در شهرها بیداد میکرد.
"خزینه" حوضچه نسبتاً عمیقی در حمام بود که مردم بدنشان را در آن میشستند و آب میکشیدند و غسل میکردند. آب خزینه ها معمولا کثیف بود و به راحتی میتوان تصور کرد خزینه منبع پخش انواع و اقسام میکربها و شیوع بیماریها بود. بویژه انواع بیماریهای پوستی مانند تراخم و کچلی و بیماریهای قارچی و آبله که در شهرها بیداد میکرد.
معمولاً حمامیها میان دو نوبت مردانه و زنانه، چوب درخت زالزالک را در خزینه میگرداندند و مو و چرک و کف صابون را جمع میکردند و مقداری آهک هم درون آن میریختند بلکه از آلودگی آن کاسته شود. تا اینکه به فرمان رضا شاه رسماً استفاده از خزینه در حمامها ممنوع اعلام شد.
اما داستان به اینجا پایان نیافت. بعد از بسته شدن خزینه ها اعتراض برخی علما و روحانیون بویژه روحانیت خراسان بلند شد. آنها حزبی به نام حزب خزینه تأسیس کردند و فریاد واسلاما سر دادند و استفاده از دوش به جای خزینه را از مظاهر غربگرایی اعلام کردند. این علمای معظم!! تنها آب خزینه را پاک و به اصطلاح "کرّ" میدانستند و هر چه غیر از آن را ناپاک و نجس اعلام کردند.
اما داستان به اینجا پایان نیافت. بعد از بسته شدن خزینه ها اعتراض برخی علما و روحانیون بویژه روحانیت خراسان بلند شد. آنها حزبی به نام حزب خزینه تأسیس کردند و فریاد واسلاما سر دادند و استفاده از دوش به جای خزینه را از مظاهر غربگرایی اعلام کردند. این علمای معظم!! تنها آب خزینه را پاک و به اصطلاح "کرّ" میدانستند و هر چه غیر از آن را ناپاک و نجس اعلام کردند.
آیات عظام فتوا دادند که منع خزینه "غیرشرعی" است و با آبی که از شیر آب میریزد نمیتوان غسل کرد. بنابراین، ممنوع کردن خزینه "عمل خلاف شرع رضا شاه" اعلام شد. آنها آب «کرّ» را آبی میدانستند که حجمش دستکم سه و نیم وجب، در سه و نیم وجب، در سه و نیم وجب باشد. هر چند که درباره اندازه هر وجب توضیح ندادند. در چنین آبی میتوان وضو گرفت و غسل کرد ولو در آن حیوانی یا انسانی ادرار کرده باشد؛ به شرط آنکه عین نجاست در آن دیده نشود و پس از ادرار، آب از خزینه سر زیر شود.
بنابراین موضوع خزینه تبدیل شد به یکی از کشاکشهای میان برخی روحانیون و افرادی که میل به مدرن شدن جامعه داشتند؛ و جنگی بر علیه "دوش حمام" آغاز شد. مخالفتهایی بر علیه جنبش خزینه شکل گرفت و برخی مؤمنین و متدینین هم تا سالها پنهانی از خزینه استفاده میکردند و نقشه میریختند که چه گونه نیمه شبها و به دور از چشم پاسبانها و با چرب کردن سبیل حمامیها خود را به خزینه برسانند. تا اینکه کم کم به زور باتوم و دگنگ رضا شاه و به مرور زمان مردم به محاسن دوش پی بردند. بعضی علما هم بالاخره فتوا دادند که دوش در حمام عيبی ندارد به شرط آنکه بعد از آن در خزینه غسل کنند. بعدها فعالان جنبش خزینه فتوا دادند که میشود زیر دوش به جای غسل ارتماسی، غسل ترتیبی انجام داد و احکام و مسائل آن را مطرح کردند.
اما روایت و جنگ علیه دوش و جنبش خزینه نه اول ماجرا بود و نه آخر ماجرا. علما از مدرسه رفتن دختران و تأسیس مدرسه مدرن گرفته تا تأسیس رادیو و تلویزیون و تریبون به جای منبر و اصولاً هر ابزاری که گونه ای نوآوری و نیاز انسان و نشانه پیشرفت بود دخالت میکردند و از قرآن و دین مایه میگذاشتند و آن را خلاف شرع و احکام الهی اعلام میکردند و بقیه را غربزده و طاغوتی قلمداد میکردند؛ جنگی که تا به امروز به دیش ماهواره و اینترنت ادامه یافته و هنوز آتش بس اعلام نشده است!!!
بنابراین موضوع خزینه تبدیل شد به یکی از کشاکشهای میان برخی روحانیون و افرادی که میل به مدرن شدن جامعه داشتند؛ و جنگی بر علیه "دوش حمام" آغاز شد. مخالفتهایی بر علیه جنبش خزینه شکل گرفت و برخی مؤمنین و متدینین هم تا سالها پنهانی از خزینه استفاده میکردند و نقشه میریختند که چه گونه نیمه شبها و به دور از چشم پاسبانها و با چرب کردن سبیل حمامیها خود را به خزینه برسانند. تا اینکه کم کم به زور باتوم و دگنگ رضا شاه و به مرور زمان مردم به محاسن دوش پی بردند. بعضی علما هم بالاخره فتوا دادند که دوش در حمام عيبی ندارد به شرط آنکه بعد از آن در خزینه غسل کنند. بعدها فعالان جنبش خزینه فتوا دادند که میشود زیر دوش به جای غسل ارتماسی، غسل ترتیبی انجام داد و احکام و مسائل آن را مطرح کردند.
اما روایت و جنگ علیه دوش و جنبش خزینه نه اول ماجرا بود و نه آخر ماجرا. علما از مدرسه رفتن دختران و تأسیس مدرسه مدرن گرفته تا تأسیس رادیو و تلویزیون و تریبون به جای منبر و اصولاً هر ابزاری که گونه ای نوآوری و نیاز انسان و نشانه پیشرفت بود دخالت میکردند و از قرآن و دین مایه میگذاشتند و آن را خلاف شرع و احکام الهی اعلام میکردند و بقیه را غربزده و طاغوتی قلمداد میکردند؛ جنگی که تا به امروز به دیش ماهواره و اینترنت ادامه یافته و هنوز آتش بس اعلام نشده است!!!
No comments:
Post a Comment